Choroba zakaźna wywoływana przez gram-ujemne pałeczki Haemophilus ducreyi. Występuje w gorącej strefie klimatycznej Afryki, Azji Południowo-Wschodniej i Ameryki Środkowej. W niektórych krajach Afryki Równikowej częstość jej występowania jest wyższa niż kiły. W Polsce choroba stwierdzana jest sporadycznie wśród osób powracających z tropiku. Ze względu na to, że u kobiet choroba może przebiegać bezobjawowo, wrzód miękki częściej rozpoznaje się u mężczyzn.

Obraz kliniczny: po okresie wylęgania trwającym 2-14 dni (średnio 5 dni), w miejscu wniknięcia bakterii pojawia się bolesna plama, grudka lub krosta. Z czasem przekształca się ona w nadżerkę, a następnie w bolesne, nieregularne owrzodzenie o miękkich, podminowanych i zaczerwienionych brzegach. Dno owrzodzenia jest pokryte żółtoszarą, łatwo krwawiącą ziarniną oraz obfitą wydzieliną ropną. Owrzodzenie może być pojedyncze lub mnogie. Niekiedy zmiana pierwotna sugeruje rzeżączkę ze względu na ropny wyciek z cewki moczowej. W okolicy odbytu oprócz owrzodzeń mogą występować rozpadliny. U mężczyzn zmiany pierwotne występują najczęściej na napletku, w rowku zażołędnym, na żołędzi prącia lub na worku mosznowym, u kobiet w przedsionku pochwy, na wargach sromowych mniejszych i w okolicy odbytu. U kobiet jedynymi objawami mogą być upławy pochwowe i bolesne oddawanie moczu. Występowanie zmian w okolicy szyjki macicy stwarza problemy diagnostyczne przy zaniechaniu badania ginekologicznego. Zmiany chorobowe mogą występować również na języku, wargach, podniebieniu (seks oralny). Na skutek autoinokulacji, wykwity mogą pojawiać się w różnych miejscach ciała, najczęściej na udach i kroczu, ale także na palcach rąk, na twarzy, klatce piersiowej. Zmianom skórnym towarzyszy powiększenie i bolesność okolicznych węzłów chłonnych, które mogą rozmiękać oraz mieć skłonność do przebijania i tworzenia przetok, czemu towarzyszy podwyższona temperatura ciała i ogólne osłabienie.

W okolicach anogenitalnych czynne zmiany chorobowe mogą prowadzić do rozległych destrukcji tkanek. Często owrzodzenia są nadkażane innymi bakteriami. Nadkażenie beztlenowcami może doprowadzić do powstania głębokiego, drążącego owrzodzenia (postać zgorzelinowa, phagedenic ulcer), umiejscawiającego się w okolicy moszny i członka. Niekiedy w przebiegu choroby dochodzi do powstania tzw. wrzodu mieszanego (ulcus mixtum), spowodowanego jednoczesnym zakażeniem krętkiem bladym (wrzód miękki i kiła).

W celu wykluczenia ww. postaci, należy wykonać badania serologiczne na początku leczenia, a potem powtarzać je co 4 tygodnie przez okres 3 miesięcy. Zdarzają się również zakażenia mieszane z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, np. opryszczką zwykłą, ziarnicą weneryczną pachwin czy AIDS.

Rozpoznanie: na podstawie wywiadu i obrazu klinicznego, hodowli na dwóch różnych podłożach (agar z dodatkiem hemoglobiny cielęcej i podłoże Muellera-Hintona), potwierdzenia obecności pałeczek gram-ujemnych w badaniu mikroskopowym, wykonania badań serologicznych wykluczających kiłę oraz badań wirusologicznych wykluczających opryszczkę zwykłą. Materiał do badań otrzymuje się z nakłucia zmienionych chorobowo węzłów chłonnych oraz z dna owrzodzenia, po wcześniejszym jego oczyszczeniu roztworem fizjologicznym NaCl.

Leczenie: ceftriakson 250 mg jednorazowo domięśniowo, trimetoprim + sulfametoksazol tabl. 2 x 960 mg przez 7-10 dni lub erytromycyna tabl. 4 x 500 mg przez 10 dni; aspirowanie treści ropnej w celu zapobieżenia powstaniu przetok.