Denga
Choroba zakaźna wywoływana przez wirusa dengi, należącego do rodziny Flaviviridae, z rodzaju Flavivirus. Występują cztery typy serologiczne wirusa, co ma znaczenie dla przebiegu choroby. Gorączkę krwotoczną denga wywołuje tylko serotyp 3 i 4. Rezerwuarem wirusów jest człowiek, sporadycznie w łańcuchu epidemicznym biorą udział małpy, zwłaszcza w Azji Południowo-Wschodniej i w Afryce Zachodniej. Wektorem zakażenia jest komar Aedes aegypti, rzadziej inne komary z rodzaju Aedes. Nie ma możliwości przeniesienia zakażenia bezpośrednio z człowieka na człowieka. Niezbędny jest udział wektora.
Denga występuje w gorącej strefie klimatycznej Azji Południowo-Wschodniej, Afryki Subsaharyjskiej, Ameryki Środkowej i Południowej oraz na wyspach Oceanii. Ryzyko zakażenia jest mniejsze w rejonach położonych na wysokości powyżej 1000 m n.p.m.
Obraz kliniczny: okres wylęgania choroby trwa 3-14 dni (średnio 4-7 dni).\ W typowych przypadkach denga przebiega bezobjawowo (80%) lub łagodnie (10-15%). Dorośli przechodzą chorobę nieco ciężej od dzieci, z silniej zaznaczonymi objawami ogólnymi, powiększeniem węzłów chłonnych i wątroby.
Wyróżnia się trzy główne postaci kliniczne choroby:
- ostry stan gorączkowy - przebiega zazwyczaj z plamisto-grudkową wysypką, często z towarzyszącym nieżytem górnych dróg oddechowych,
- gorączka denga - charakteryzuje się ostrym początkiem z wysoką temperaturą, bólami głowy, bólami kostno-stawowymi (charakterystyczne jest zajęcie stawów kolanowych, wymuszające chód na usztywnionych nogach), powiększeniem węzłów chłonnych. Gorączka spada po 2-4 dniach, następuje remisja objawów na okres kilkunastu-kilkudziesięciu godzin. Drugi okres gorączkowy, trwający 1-2 dni, przebiega z towarzyszącą wysypką plamisto-grudkową, zajmującą początkowo grzbiety rąk i nóg, później rozszerzającą się na kończyny i tułów, rzadko z zajęciem twarzy. Wysypka ustępuje pozostawiając przebarwienia lub łuszczenie się naskórka.
- gorączka krwotoczna denga - występuje głównie w Azji Południowo-Wschodniej (Tajlandia, Filipiny). Choroba przebiega dwuetapowo. Silniej wyrażone są objawy początkowe, z charakterystycznymi wymiotami. W 2-3 dniu choroby dołączają się bóle brzucha, powiększenie wątroby i objawy skazy krwotocznej, z wybroczynami i podbiegnięciami krwawymi na kończynach, okolicy lędźwiowo-krzyżowej i twarzy. Niekiedy dochodzi do śpiączki. W 4-5 dniu choroby występują krwawienia do jam ciała, często z objawami wstrząsu i utraty przytomności. Jeśli nie podjęto wcześniej leczenia, zwykle dochodzi do zgonu, 4-6 godzin od wystąpienia objawów wstrząsowych. Zgony dotyczą głównie dzieci. Taki przebieg choroby określany jest w piśmiennictwie jako gorączka krwotoczna denga z zespołem wstrząsowym. Prawdopodobnie do wystąpienia ww. postaci choroby konieczne jest przechorowanie w przeszłości dengi, wywołanej innym typem wirusa.
Rozpoznanie: typowy obraz kliniczny na terenach endemicznego występowania choroby nie sprawia problemów diagnostycznych. Przypadki niecharakterystyczne mogą natomiast stwarzać trudności w rozpoznaniu, decydujące jest wówczas wyizolowanie wirusa oraz wzrost miana swoistych przeciwciał. W badaniach laboratoryjnych występuje leukopenia z limfocytozą, małopłytkowość (w gorączce krwotocznej), hipoalbuminemia, wzrost poziomu transaminaz i mocznika we krwi, wydłużenie czasu protrombinowego i spadek stężenia czynników krzepnięcia: II, V, VI, IX i XI.
Leczenie: objawowe. W przypadku gorączki krwotocznej denga podstawą jest zapobieganie i leczenie skazy krwotocznej oraz wstrząsu.
Zapobieganie: stosowanie repelentów, moskitier, siatek ochronnych w oknach pomieszczeń, odpowiednio noszona odzież (długie rękawy koszul i nogawki spodni), zwłaszcza od zmierzchu do świtu.