Choroba zakaźna wywoływana przez wirus Lassa, należący do rodziny Arenaviridae z rodzaju Arenavirus. Rezerwuarem i źródłem zakażenia są szczury rodzaju Mastomys. Zakażenie może również przenosić się z człowieka na człowieka.Do zakażenia ludzi dochodzi drogą kropelkową (inhalacja skażonego wirusem aerozolu), przez spożycie żywności zanieczyszczonej wydalinami gryzoni oraz przez bezpośredni kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami osób zakażonych (notowane są również zakażenia drogą kontaktów seksualnych i przez karmienie piersią). Mimo ograniczonego rejonu występowania gorączki Lassa liczbę zakażeń szacuje się na 300-500 tysięcy rocznie (ponad 80% przypadków przebiega bez- lub skąpoobjawowo, 1-3% zakażeń kończy się zgonem). Przypadki zachorowań są notowane w Afryce Subsaharyjskiej, szczególnie w zachodniej części kontynentu (Nigeria, Liberia, Sierra Leone). Nazwa choroby pochodzi od miasta Lassa w Nigerii, gdzie po raz pierwszy została rozpoznana.

Obraz kliniczny: okres wylęgania wynosi 5-21 dni. Choroba jest wysoce zaraźliwa, ale u ludności zamieszkującej rejony endemiczne w większości ma przebieg stosunkowo łagodny. Początkowo występują objawy grypopodobne, po 3-6 dniach stan chorego ulega pogorszeniu, narasta gorączka, osłabienie, bóle głowy, stan zapalny górnych dróg oddechowych, wymioty i biegunka. W jamie ustnej i na ustach tworzą się pęcherzyki, które po pęknięciu ulegają owrzodzeniu. Stwierdza się obrzęk tkanek miękkich twarzoczaszki, zapalenie spojówek, wysypkę plamisto-grudkową na całym ciele. Objawy skazy krwotocznej są zazwyczaj słabo nasilone (krwawienie z dziąseł i błon śluzowych). Przy ciężkim przebiegu choroby dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego krwi, hipowolemii i oligurii, zwykle bez uszkodzenia nerek. Mogą wystąpić objawy neurologiczne (utrata słuchu pochodzenia ośrodkowego, drgawki, stany naprzemiennego pobudzenia i senności oraz objawy mózgowe do śpiączki włącznie). Śmiertelność w ciężkich stanach wymagających hospitalizacji sięga 20%. U około 25% chorych następstwem przebycia zakażenia jest jednostronny lub obustronny niedosłuch odbiorczy, który może pozostać do końca życia. Zakażenie gorączką Lassa stwarza zagrożenie dla kobiet ciężarnych i ich płodów (śmiertelność chorych kobiet ciężarnych w 3 trymestrze ciąży przekracza 30%, a śmiertelność płodów i noworodków chorych matek 85%). Objawy chorobowe występujące u dzieci są zbliżone do objawów u dorosłych, z wyjątkiem charakterystycznego swollen baby syndrome, manifestującego się obrzękami, obecnością płynu w jamach ciała i krwawieniami.

Rozpoznanie: na podstawie obrazu klinicznego, badań serologicznych (wykrycie przeciwciał klasy IgM i/lub IgG metodą ELISA), izolacja wirusa z materiału biologicznego pobranego od chorych (PCR).

Leczenie: objawowe. W ciężkich stanach wczesne wdrożenie intensywnej terapii\ z monitorowaniem i wspomaganiem czynności układu krążenia i oddechowego, wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i białkowej. Wprowadzenie do leczenia rybawiryny znacząco zmniejszyło śmiertelność chorych na gorączkę Lassa (lek jest skuteczny tylko przy wczesnym włączeniu, do 6 dnia od wystąpienia pierwszych objawów choroby, przeciwwskazany do stosowania podczas ciąży). Dawkowanie w cyklu 10-dniowym: dawka początkowa 30 mg/kg mc, dalej 16 mg/kg mc co 6 godzin przez 4 dni, następnie 8 mg/kg mc co 8 godzin przez 6 dni).

Zapobieganie: ścisła izolacja chorych, kwarantanna osób z kontaktu, zabiegi dezynfekcyjne i zwalczanie rezerwuaru zakażenia (chorzy na gorączkę Lassa są zakaźni dla otoczenia). Zalecana jest poekspozycyjna chemioprofilaktyka za pomocą rybawiryny przyjmowanej doustnie w dawce 500 mg co 6 godzin przez 7 dni. Podanie leku może być realizowane tylko wg zaleceń protokołu w zakresie badań nad nowymi lekami (IND, Investigational New Drug), zatwierdzonego przez FDA (U.S. Food and Drug Administration).