Grypa
Grypa jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną, szerzącą się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z zakażonym i jego wydzielinami (wydzielina z jamy nosowo-gardłowej). Okres wylęgania choroby jest krótki i wynosi 1-4 dni (średnio 1-2 dni). Osoba zakażona stanowi zagrożenie dla osób z otoczenia jeszcze przed pojawieniem się objawów chorobowych (dorosły zazwyczaj dobę przed wystąpieniem objawów, natomiast zakażone dziecko już 6 dni przed objawami; zakażeni z ciężkimi niedoborami odporności mogą być źródłem zakażenia dla otoczenia przez okres wielu tygodni a nawet miesięcy). Objawy chorobowe są typowe dla infekcji dróg oddechowych: występuje kaszel, ból gardła, katar, gorączka powyżej 38°C, bóle mięśni, stawów, głowy, ogólne osłabienie, brak łaknienia, nudności i wymioty. Objawy mogą utrzymywać się przez ok. 3-5 dni, złe samopoczucie przez ponad 2 tygodnie. U osób starszych, obciążonych chorobami przewlekłymi, z upośledzoną odpornością grypa może prowadzić do licznych powikłań ze strony układu oddechowego, nerwowego, narządu słuchu, mięśnia sercowego i osierdzia.
Występowanie: choroba występuje na całym świecie w postaci epidemii mających miejsce każdego roku epidemicznego (w Polsce szczyt zachorowań między styczniem a marcem) oraz pandemii powtarzających co kilkanaście-kilkadziesiąt lat, które mają zasięg ogólnoświatowy. W strefie umiarkowanej półkuli północnej i południowej zachorowania na grypę występują sezonowo w okresie zimowym, natomiast w strefie międzyzwrotnikowej w ciągu całego roku.
Ryzyko dla podróżujących: zachorowania na grypę występują pod każdą szerokością geograficzną, w każdej grupie wiekowej. Największa zapadalność jest obserwowana wśród dzieci i nastolatków, natomiast najwyższa śmiertelność u ludzi starszych. Nie ma możliwości całkowitej eliminacji wirusa grypy ze środowiska ze względu na jego zdolność mutacji oraz olbrzymi rezerwuar wirusów powszechny wśród ptaków i ssaków.
Profilaktyka: podstawą działań profilaktycznych są szczepienia ochronne. Każdego roku (sezon epidemiczny) jest opracowywana nowa szczepionka przeciw grypie na podstawie szczepów wirusa krążących aktualnie w środowisku (skład szczepionek w danym sezonie jest taki sam i zawiera antygeny trzech lub czterech różnych szczepów wirusa grypy, rekomendowanych producentom szczepionek przez WHO). W Polsce są dostępne szczepionki inaktywowane zawierające rozszczepione wiriony wirusa grypy (typu split) lub powierzchniowe białka wirusa (typu subunit), które zapobiegają zachorowaniom u ok. 70% szczepionych w zależności od sezonu epidemicznego oraz zapewniają wysoką ochronę przed powikłaniami pogrypowymi. Szczepionki mogą być podawane od ukończenia 6 miesiąca życia. Swoista odporność rozwija się w ciągu 2-3 tygodni po podaniu szczepionki i utrzymuje się przez 6-12 miesięcy. Wakcynację w Polsce przeprowadza się zazwyczaj jesienią przed okresem wzrostu zachorowań w okresie zimowym. Szczepienie wykonuje się w zależności od wieku: dzieci 6-35 miesięcy (1 lub 2 dawki po 0,25 ml każda), dzieci 3-8 lat (1 lub 2 dawki po 0,5 ml każda), dzieci od 9 rż. i dorośli (1 dawka po 0,5 ml). Jeżeli dziecko nie było wcześniej szczepione przeciwko grypie, podaje się dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jeżeli dziecko było szczepione w poprzednim sezonie, podaje się jedną dawkę szczepionki. Szczepienie przeciw grypie jest zalecane każdego roku ze wskazań klinicznych (osoby po transplantacji narządów, przewlekle chorzy, z upośledzoną odpornością, z nowotworami układu krwiotwórczego, niewydolnością serca, wadami wrodzonymi serca, kobietom w ciąży lub planującym ciążę) oraz ze wskazań epidemiologicznych (zdrowym dzieciom od ukończenia 6 mż., dorosłym powyżej 55 lat, pracownikom ochrony zdrowia, służb publicznych, osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z przewlekle chorymi i w podeszłym wieku).