Choroba zakaźna wywoływana przez krętki z rodzaju Leptospira. Zakażenie u ludzi i zwierząt wywołuje L. interrogans, posiadający ponad 200 serotypów, z których najczęstszym czynnikiem etiologicznym u ludzi jest L. icterohaemorrhagiae (choroba Weila) i L. grippotyphosa (gorączka błotna). Rezerwuarem patogenów są zwierzęta domowe (psy, świnie, bydło) i dzikie, głównie gryzonie. Źródłem zakażenia są zwierzęta chore lub nosiciele wydalający krętki z moczem. Do zakażenia u człowieka dochodzi przez kontakt z zanieczyszczoną leptospirami wodą, ziemią, mięsem chorych zwierząt lub spożyciem zainfekowanej żywności. Wrotami zakażenia są uszkodzona skóra, błony śluzowe nosa, rzadziej spojówki, przewód pokarmowy i oddechowy. Największe ryzyko zakażenia ponoszą osoby mające zawodową styczność z zanieczyszczoną wodą lub ziemią (zatrudnieni przy oczyszczaniu kanałów, rolnicy, hodowcy, rzeźnicy). Leptospiroza jest chorobą kosmopolityczną, w postaci epidemicznej częściej jest notowana w krajach strefy klimatu gorącego, w rejonach o niskich standardach sanitarnych.

Obraz kliniczny: okres wylęgania wynosi 2-26 dni (średnio 10 dni). Leptospiroza ma przebieg dwufazowy. W pierwszej fazie zwanej leptospiremią (bakteriemia), trwającej 4-9 dni występuje gorączka (39-40°C), silne bóle głowy, wynaczynienia podspojówkowe, nadwrażliwość na światło, wysypka plamista, wymioty, bóle mięśniowe i stawowe. W drugiej fazie zwanej narządową występuje żółtaczka, powiększenie węzłów chłonnych, bóle brzucha, powiększenie wątroby i śledziony, skąpomocz, niedowład połowiczy, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W zależności od stopnia uszkodzenia narządów wyróżnia się lekko przebiegającą postać bezżółtaczkową (po kilku dniach następuje całkowity powrót do zdrowia), ciężko przebiegającą postać żółtaczkową (choroba Weila, objawy chorobowe mogą dotyczyć wszystkich narządów, głównie wątroby i nerek, nieleczone schorzenie prowadzi do zgonu), postaci oponowe przebiegające z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego.

Rozpoznanie: badanie mikroskopowe próbek krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego i tkanek na obecność leptospir (w pierwszych 10 dniach choroby); posiew krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego; badania serologiczne (odczyn aglutynacji szkiełkowej, ELISA, Western blot); wykrycie DNA leptospir w surowicy, moczu lub płynie mózgowo-rdzeniowym (PCR).

Leczenie: lekiem z wyboru jest penicylina lub tetracyklina podawana w dużych dawkach przez 7-10 dni.

Zapobieganie: zwalczanie gryzoni, eliminacja zwierząt chorych, unikanie kąpieli w wodzie podejrzanej o zanieczyszczenie leptospirami, higiena żywności i żywienia.