Zespół klasy ekonomicznej
Objawy pojawiające się w wyniku długotrwałego unieruchomienia w pozycji siedzącej u osób podróżujących na długich dystansach. Zazwyczaj dochodzi do zapalenia żył głębokich podudzi na skutek zastoju krwi żylnej w kończynach dolnych, spowodowanego naciskiem ciężaru ciała na tylne powierzchnie ud oraz dołów podkolanowych podczas wielogodzinnego, nieruchomego siedzenia. Pierwszymi objawami są obrzęki stóp, zwłaszcza wokół kostek oraz bóle w dołach podkolanowych i bóle łydek. W ciągu 3 dni od zakończenia podróży może pojawić się ból, obrzęk i zaczerwienienie podudzi, z nadmiernym ociepleniem kończyn i gorączką. U osób starszych, osób z nadkrzepliwością i stanami zapalnymi żył, pacjentów z żylakami podudzi, po operacjach naczyniowych na kończynach dolnych, złamaniach kości kończyn dolnych z unieruchomieniem w opatrunku gipsowym, kobiet w ciąży (zwłaszcza w trzecim trymestrze), kobiet stosujących antykoncepcję, pacjentów z chorobami nowotworowymi, w konsekwencji przedłużającego się zastoju żylnego może dojść do powstania zakrzepu w żyłach głębokich (zakrzepica żył głębokich, deep vein thrombosis). Zakrzep lub jego fragment może oderwać się od ściany naczynia i płynąc z krwią żylną dostać się przez prawy przedsionek i komorę serca do tętnicy płucnej oraz kolejnych naczyń krążenia płucnego. Jeśli nastąpi zamknięcie naczynia w krążeniu płucnym, dojdzie do zatorowości płucnej (pulmonary embolism) z objawami duszności, przyspieszonego, płytkiego oddechu, bólu w klatce piersiowej, zwłaszcza podczas wdechu, przyspieszonej akcji serca. W przypadku dużego zakrzepu może dojść do jego zaklinowania w przedsionku lub komorze, gwałtownego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, utraty przytomności i zgonu. Podstawowym działaniem prewencyjnym jest, w miarę możliwości, zmiana pozycji ciała z siedzącej na stojącą, przemieszczanie się po korytarzu środka transportu (samolot, pociąg), unikanie odwodnienia (regularne picie płynów), zwłaszcza przez pacjentów z nadkrzepliwością i zapaleniem żył. Do profilaktyki przeciwzakrzepowej należy również zakładanie opasek elastycznych lub podkolanówek.