Choroba zakaźna wywoływana przez gram-ujemne bakterie Calymmatobacterium granulomatis. Występuje w rejonach tropikalnych i subtropikalnych Azji Południowo-Wschodniej, Indii, Afryki i Ameryki Środkowej. Zakażeniu sprzyja brak higieny osobistej. W krajach Afryki Południowej choroba zajmuje trzecie miejsce wśród schorzeń przebiegających z owrzodzeniem narządów płciowych (u mężczyzn po kile i wrzodzie miękkim, u kobiet po kile i opryszczce zwykłej). Ze względu na podobieństwo zmian chorobowych do raka kolczystokomórkowego, wskazana jest ocena histopatologiczna, zwłaszcza przy zmianach zlokalizowanych w okolicy szyjki macicy.

Obraz kliniczny: okres wylęgania trwa od kilku dni do 3 miesięcy. Pierwsze objawy choroby są często długo niezauważalne. Wykwitem pierwotnym jest niebolesny pęcherzyk lub guzek, przekształcający się w niebolesne, lekko wyniosłe owrzodzenie, pokryte ziarniną. Ziarniniak pachwinowy może występować w czterech postaciach klinicznych: wrzodziejącej, brodawkowatej, śluzowej lub mieszanej. Najczęściej występuje postać wrzodziejąca. Lokalizuje się przede wszystkim w okolicach narządów płciowych i odbytu, a niekiedy, w wyniku autoinokulacji, na twarzy, szyi lub rękach. Jest to niebolesne owrzodzenie o brzegach ostro odgraniczonych od skóry zdrowej, z dnem pokrytym łatwo krwawiącą ziarniną.

Zmiany chorobowe nie leczone szerzą się powoli, po kilku tygodniach lub miesiącach mogą osiągnąć wielkość kilku centymetrów. Czasami ulegają samowyleczeniu, z pozostawieniem blizn oraz zmian destrukcyjnych prącia. Mogą również prowadzić do zwężenia cewki moczowej i odbytu. Postać brodawkowata charakteryzuje się obecnością przerosłej tkanki ziarninowej. Występuje najczęściej w okolicach warg sromowych i łechtaczki w postaci hiperkeratotycznych wykwitów, które mogą być przyczyną pseudosłoniowacizny. Może również wystąpić zwężenie cewki moczowej i pochwy. Niekiedy postać brodawkowata współistnieje z postacią wrzodziejącą (postać mieszana). Postać śluzowa występuje bardzo rzadko, najczęściej na błonach śluzowych jamy ustnej, gardła, krtani, a także w okolicy szyjki macicy, przydatków i pęcherza moczowego oraz odbytnicy (C. granulomatis występują wtedy w stolcu). W przypadku występowania zmian chorobowych w okolicach błony śluzowej pęcherza moczowego może dojść do powstania przetoki pęcherzowo-pochwowej.

Rozpoznanie:na podstawie wywiadu (pobyt w rejonach endemicznego występowania choroby) i obrazu klinicznego (charakterystyczny brak zmian w węzłach chłonnych); wykrycie C. granulomatis w rozmazie tkankowym (stwierdzenie ciałek Donovana oraz charakterystyczny wygląd bakterii C. granulomatis znajdujących się wewnątrz komórki), badanie histopatologiczne (histiocytowe utkanie ziarniniakowe). W obrazie mikroskopowym preparatów z rozmazów tkankowych, w barwieniu metodą Wrighta-Giemsy lub Leishmana bakteria przypomina agrafkę ze względu na dwubiegunowe skupienia chromatyny. Charakterystyczną cechą jest obecność wodniczki, tzw. ciałka Donovana, otaczającego bakterie C. granulomatis.

Leczenie: streptomycyna tabl. 1 g dziennie przez 21 dni, tetracyklina tabl. 4 x 500 mg przez 10-14 dni, chloramfenikol tabl. 4 x 500 mg przez 21 dni lub trimetoprim + sulfametaksazol tabl. 2 x 960 mg przez 14-21 dni; w leczeniu miejscowym 1% azotan srebra, a w przypadku oporności na leczenie, wyjątkowo na zmiany skórne można zastosować 20% alkoholowy roztwór podofiliny.