Australia od wschodu jest otoczona wodami Oceanu Spokojnego, od zachodu, północy i południa – Oceanu Indyjskiego. Największa południkowa rozciągłość wynosi 3150 km (z Tasmanią – 3680 km), równoleżnikowa – ok. 4100 km; punkty skrajne (nie licząc wysp szelfu) stanowią przylądki: Jork (10°43ʹS), Przylądek Południowo-Wschodni (39°08ʹS), Steep Point (113°09ʹE) i Przylądek Byrona (153°42ʹE). Powierzchnia Australii (wraz z przybrzeżnymi wyspami i Tasmanią) wynosi 7 682 300 km².

Ukształtowanie powierzchni. Długość linii brzegowej wynosi 33,5 tys. km (z Tasmanią 36,7 tys. km). Na północy znajdują się wielka zatoka Karpentaria, należąca do morza Arafura oraz znacznie od niej mniejsza Zatoka Józefa Bonapartego, będąca częścią morza Timor, a także 3 wielkie półwyspy: Jork, półwysep z Ziemią Arnhema oraz półwysep z wyżyną Kimberley Plateau; wśród pozostałych półwyspów na północy największym jest Ziemia Dampiera. Na południu do największych półwyspów należą Eyrego i Yorke, oba o silnie wydłużonych kształtach, położone nad zatokami Oceanu Indyjskiego – ogromną, szeroko otwartą ku południowi, Wielką Zatoką Australijską i dwoma mniejszymi, Zatoką Spencera i Zatoką Świętego Wincentego. Na zachodzie i wschodzie linia brzegowa jest urozmaicona tylko przez drobne półwyspy (Peron, Edel Land) i zatoki (Exmouth Gulf, Rekinia, Broad Sound). Powierzchnia szelfu kontynentalnego Australii wynosi ok. 2,4 mln km². Jego szerokość przy wschodnim wybrzeżu i koło Tasmanii wynosi ok. 37 km, przy wybrzeżach południowych i południowo-zachodnich dochodzi do 370 km. W granicach szelfu znajdują się 2 wielkie wyspy: Nowa Gwinea i Tasmania, przy czym tylko druga z nich jest uważana za wyspę przybrzeżną Australii. Do kontynentu są zaliczane ponadto liczne mniejsze wyspy przybrzeżne; największe to Melvilleʼa, Kangura Groote Eylandt i Bathurst. Próg kontynentalny Australii zaznacza się najwyraźniej przy wschodnich i zachodnich krańcach szelfu. Australia jest słabo dostępna od strony mórz. Wiele fragmentów wybrzeży tworzy wysokie klify, np. na wybrzeżu zachodnim wydźwignięta tektonicznie krawędź Wyżyny Zachodniej oraz kilkudziesięciometrowe ściany skalne oddzielające wybrzeża południowe i południowo-zachodnie od morza. W wielu miejscach pacyficznego wybrzeża wschodniego Wielkie Góry Wododziałowe docierają do samego morza; na północnym wschodzie dostęp do lądu zagradza Wielka Rafa Koralowa, która ciągnie się niemal nieprzerwanie na odcinku ok. 2 tys. km. Na całym wschodnim wybrzeżu Australii występują jednak dość liczne niewielkie zatoki, często związane z zatopionymi ujściowymi odcinkami rzek. Tasmania cechuje się również niedostępnymi, skalistymi brzegami, ale są tam liczne i głębokie fiordy, dogodne dla lokalizowania portów. Są również wybrzeża płaskie, z przybrzeżnymi płyciznami, np. nad zatoką Karpentaria, gdzie dostęp od strony morza utrudniają piaszczyste i muliste ławice oraz gąszcze namorzynów wkraczające daleko w płytkie wody zatoki, a także fragmenty niskich, wyrównanych wybrzeży akumulacyjnych na południe od ujścia rzeki Murray. Australia jest najbardziej równinnym kontynentem. Jej średnia wysokość wynosi 292,5 m. Najwyższy punkt stanowi Góra Kościuszki (2228 m n.p.m.) w Alpach Australijskich, najniższy – depresja jeziora Lake Eyre North (16 m p.p.m.) w południowo-zachodniej części Niziny Środkowoaustralijskiej. Około 87% obszaru leży poniżej 500 m n.p.m., tylko 0,5% - powyżej 1000 m n.p.m. 2/3 powierzchni kontynentu zajmuje na ogół równinna Wyżyna Zachodnia, o średniej wysokości 300-600 m n.p.m. Jej najwyższe tereny znajdują się głównie na obrzeżach i są to obszary wyżynne, nazywane niekiedy górami (Hamersley Range, wysokość do 1251 m n.p.m.) oraz masywy górskie o wysokościach nie przekraczających 1510 m n.p.m. (Góry MacDonnella, Musgrave Ranges, Harts Range). Północno-zachodnią część Wyżyny Zachodniej zajmuje wyżyna Kimberley Plateau, która w Górach Króla Leopolda osiąga 937 m n.p.m. Dalej ku wschodowi leży wyżyna Barkly Tableland. Na południowym obrzeżeniu Wyżyny Zachodniej wyróżniają się pasma Stirling Range (1110 m n.p.m.) i Gawler Ranges (472 m n.p.m.). Równinne przeważnie wnętrze wyżyny urozmaicają wspomniane wyżej pasma górskie oraz liczne ostańce i okazałe formy wietrzeniowe (Uluru/Ayers Rock, Kata Tjuta/Mt. Olga). Dalej na wschód rozciąga się równinna Nizina Środkowoaustralijska. Odgałęzienie należących do Wyżyny Zachodniej zrębowych Gór Findersa, pasmo Main Barrier Range, rozbija na południu jej obszar na dwie części: większą, północno-zachodnią i mniejszą, południowo-wschodnią, pokrywającą się niemal ze środkową częścią dorzecza Murray. Obszar nizinny stanowi rozległe obniżenie, biegnące południkowo przez środek Australii, od zatoki Karpentaria po wybrzeża Oceanu Indyjskiego. Najwyżej (do nieco ponad 200 m n.p.m.) obszar ten wznosi się na północy, w sąsiedztwie wyżyny Barkly Tableland i gór Selwyn Range, oraz na zachodzie, na Pustyni Simpsona. Ku centrum i południowemu zachodowi nizina obniża się, osiągając minimum w depresji jeziora Eyre North. U zachodnich krańców niziny pojawiają się krajobrazy bardziej urozmaicone, o rzeźbie pagórkowatej, niekiedy nawet podgórskiej. Wzdłuż wschodniego wybrzeża Australii rozciąga się na długości ok. 4 tys. km, od przylądka Jork po Tasmanię, system Wielkich Gór Wododziałowych. Góry składają się z licznych wyżynnych masywów i grup górskich (często o budowie zrębowej), porozbijanych szerokimi obniżeniami kotlin oraz dolin rzecznych. System ma bardzo zróżnicowaną szerokość – od kilkunastu do kilkuset kilometrów i przebiegając równolegle do wybrzeża oddala się od niego niekiedy na kilkaset kilometrów, zwłaszcza na północy. Wielkie Góry Wododziałowe cechują się ponadto wyraźną asymetrią, wschodnie stoki opadające ku wąskiej strefie pacyficznych nizin nadbrzeżnych są krótkie i strome, natomiast zachodnie – długie i łagodne. Maksymalne wyniosłości poszczególnych grzbietów zmieniają się od ok. 1150 m n.p.m. na południu (Grampians), poprzez powyżej 2200 m n.p.m. w Alpach Australijskich i 1600 m n.p.m. w części środkowej (New England, Atherton), do ponad 1300 m n.p.m. na północy (góry półwyspu Jork).

Klimat. Warunki klimatyczne Australii kształtują się głównie w wyniku położenia miedzy 10 a 39°S, gdzie długość dnia w ciągu roku jest mało zróżnicowana; w dniu przesilenia letniego (22 XII) dzień trwa 12,7 godzin na północy do 15 godzin na południu; w dniu przesilenia zimowego (22 VI) odpowiednio od 11,5 do 9,3 godziny. Roczna liczba godzin ze słońcem jest duża; od 3200 (8-9 godzin dziennie) na południu Terytorium Północnego do 2000 (5 godzin dziennie) na zachodzie kontynentu, 2400-2600 (6-7 godzin dziennie) na wschodzie, 2200 (6 godzin dziennie) na południu i 1600 (4 godzin dziennie) na południu Tasmanii. Roczna suma promieniowania słonecznego w środkowej Australii przekracza 8370 MJ/m², zmniejsza się ku wybrzeżom; na zachodzie do 6700 MJ/m² na północy i północnym wschodzie do 6700-7120 MJ/m², na południu do 5860 MJ/m², na Tasmanii ok. 4600 MJ/m². Ważną rolę w kształtowaniu klimatu Australii odgrywa słabe rozczłonkowanie linii brzegowej i brak równoleżnikowych przeszkód orograficznych. Regionalne znaczenie mają Wielkie Góry Wododziałowe na wschodzie. Niewielkie rozmiary kontynentu i brak w pobliżu innych, wysoka temperatura omywających go akwenów i brak chłodnego prądu morskiego powodują, że warunki termiczne zachodniego i wschodniego wybrzeża (omywanego przez ciepły Prąd Wschodnioaustralijski) są podobne. W lecie nad północną częścią kontynentu tworzy się termiczny ośrodek niskiego ciśnienia. Strefa konwergencji międzyzwrotnikowej znajduje się na ok. 20°S. Północna Australia staje się wówczas obszarem dominacji ciepłego i wilgotnego północno-zachodniego monsunu sięgającego niekiedy do południowego Queenslandu. Na południe od 20°S wieje pasat południowo-wschodni, a na wybrzeżu zachodnim wiatry południowo-zachodnie znad Oceanu Indyjskiego. Zimą nad Australią powstaje termiczny wyż, który łączy się ze stałymi podzwrotnikowymi wyżami nad oceanami. Wówczas nad północną połową kontynentu wieje pasat południowo-wschodni, nad południową – wiatry północno-zachodnie, nad skrajnym południem – zachodnie. W zimie nad południowym wybrzeżem zdarzają się adwekcje chłodnego powietrza związane z frontem polarnym; wtedy południowe wiatry obejmują wybrzeże Nowej Południowej Walii i sięgają do Sydney, czasami nawet do południowego Queenslandu. Wyjątkowo silne wiatry wieją podczas cyklonów tropikalnych powstających nad morzami Timor, Arafura i Koralowym oraz w rejonie Wysp Salomona; 2-3 razy w roku dochodzą one do wybrzeży północno-wschodnich (między przylądkami Jork a Piaszczystym). Towarzyszą im niezwykle intensywne opady atmosferyczne (maksymalna dobowa suma opadów w Innisfail wynosi 539 mm). Zdarzają się także trąby powietrzne (tornada), które występują na obszarze od Australii Zachodniej do Nowej Południowej Walii. Na wybrzeżach duże znaczenie ma cyrkulacja bryzowa, najsilniej rozwinięta na południowym zachodzie, oddziałująca na odległość 80-90 km, miejscami nawet do 300 km w głąb lądu. Najcieplejszym miesiącem roku na północnym zachodzie jest marzec lub kwiecień, na północy – listopad, na południu i wybrzeżach wschodnim i zachodnim – luty. Najgorętszym obszarem jest północno-zachodnia część Australii, gdzie w grudniu i styczniu temperatura wynosi 28-32°C. Wewnątrz kontynentu temperatura w styczniu przekracza 28°C, na wybrzeżach 22-24°C, w Alpach Australijskich poniżej 16°C, w Tasmanii poniżej 12°C. Najwyższą temperaturę w Australii (53,1°C) zanotowano w Cloncurry (Queensland, 16.01.1889). Najchłodniejszym miesiącem roku jest zwykle lipiec z temperaturą od 24°C na Ziemi Arnhema i półwyspie Jork na północy do 12°C na południowym zachodzie i 10°C na skrajnym południu stałego lądu, na Tasmanii do ok. 8°C, a w Alpach Australijskich poniżej 0°C. Najniższą na kontynencie temperaturę (-22°C) zmierzono na przełęczy Charlotte w Alpach Australijskich (14.07.1945 i 22.08.1947). Ogromna część Australii otrzymuje mało opadów, ich roczna suma wynosi od 125-200 mm w części środkowej i nieco więcej na wybrzeżu zachodnim, do 1300-1500 mm na Ziemi Arnhema i półwyspie Jork na północy, wybrzeżu wschodnim i południowo-zachodnim; największe opady (ponad 3500 mm) notuje się na niewielkim fragmencie wybrzeża północno-wschodniego na północ od Townsville (Innisfail 3535 mm) i na zachodnich zboczach gór Tasmanii. Na Ziemi Arnhema i półwyspie Jork występuje monsunowy rozkład opadów; ulewne deszcze padają od stycznia do kwietnia. Na północno-wschodnim wybrzeżu i na południowym obszarze Wielkich Gór Wododziałowych zwróconych ku oceanowi występują opady całoroczne z letnim maksimum. Południowo-zachodnią Australię, Półwysep Eyrego, góry Gawler Ranges i Góry Flindersa oraz południową Wiktorię i Tasmanię, poza jej południowym skrajem, cechuje podzwrotnikowy typ rocznego przebiegu opadów, z zimowym maksimum, kiedy deszcze są bardziej obfite. Północny odcinek wybrzeża Australii Zachodniej, będący pod wpływem cyklonów tropikalnych, ma duże opady z maksimum na jesieni, głównie w marcu. Obszar Australii na północ od 20oS należy do strefy równikowej. Klimat wybitnie wilgotny panuje na północno-wschodnim wybrzeżu między 17 a 20°S. Klimat wilgotny mają wyżyna Kimberley Plateau, Ziemia Arnhema, półwysep Jork i wyżyna Atherton Plateau; na północy tego regionu zaznaczają się cechy monsunowe. Klimat suchy mają wyżyna Barkley Tableland i góry Selwyn Range aż do 25°S na południe od zatoki Karpentaria. Całe wnętrze Australii leży w strefie klimatów zwrotnikowych. Wybrzeże wschodnie ma klimat wilgotny, w Wielkich Górach Wododziałowych występuje jego odmiana górska. Całe zaplecze gór oraz wybrzeże wschodnie między Mackay a zwrotnikiem Koziorożca ma klimat pośredni między morskim i kontynentalnym. Zachodnia część Australii Zachodniej, wyżynny środek i nizina Nullarbor Plain mają klimat kontynentalny. Silniejszym kontynentalizmem i wybitną suchością (opady roczne poniżej 200-300 mm) wyróżniają się pustynie: Wielka Pustynia Piaszczysta, Pustynia Gibsona, zachodnia część Wielkiej Pustyni Wiktorii i Pustynia Simpsona oraz rejon jeziora Lake Eyre North. Południowe wybrzeże, Półwysep Eyrego i Góry Flindersa oraz wybrzeże Wiktorii leżą w strefie podzwrotnikowej. Południowy zachód Australii i północny zachód Tasmanii mają klimat morski. Zawietrzna wschodnia Tasmania ma klimat pośredni między morskim a kontynentalnym. Klimat suchszy i bardziej kontynentalny panuje na Półwyspie Eyrego i wokół Zatoki Spencera. Południowy skraj Tasmanii leży w strefie ciepłych klimatów umiarkowanych typu morskiego.

Wody. Około 60% powierzchni Australii jest bezodpływowy, są to głównie obszary Wyżyny Zachodniej i północno-zachodnia część Niziny Środkowoaustralijskiej. Wyżyna Zachodnia to tereny niemal bezwodne (półpustynie i pustynie), w części areicznej nie mają nawet wykształconej sieci dolinnej, a epizodyczne wody opadowe są odprowadzane do pobliskich bezodpływowych niecek. Ponieważ w obrębie centralnych masywów górskich (zwłaszcza Gór MacDonnella) opady są nieco wyższe, występują tam rzeki okresowe (Finke), które po opuszczeniu gór znikają w aluwiach. Nizina Środkowoaustralijska jest pokryta gęstą siecią okresowo odwadnianych dolin rzecznych, w jej części północno-zachodniej ukierunkowanych głównie ku depresjom jeziora Lake Eyre North i innych jezior bezodpływowych. Doliny te wypełniają się wodą po występujących rzadko i nieregularnie opadach, przeważnie o charakterze nawalnym. Wtedy równiny położone bliżej centrum niziny mogą być nawiedzane przez niespodziewane i katastrofalne powodzie. Pogranicze Niziny Środkowoaustralijskiej z Wyżyną Zachodnią należy do najuboższych w wodę terenów, rozciąga się tam wielka areiczna Pustynia Simpsona. Około 30% terytorium Australii należy do zlewiska Oceanu Indyjskiego, odwadniają je głównie rzeki wewnętrznego skłonu Wielkich Gór Wododziałowych oraz południowo-wschodniej części Niziny Środkowoaustralijskiej, należące do największego australijskiego dorzecza Murray-Darling, a także rzeki zachodniej części Wyżyny Zachodniej oraz większość rzek północnych obszarów kontynentu. Wszystkie rzeki zlewiska Oceanu Indyjskiego cechują się wielkimi wahaniami stanów wód, wiele zalicza się do okresowych. Najwięcej wody prowadzą nigdy nie wysychające górne biegi rzek wschodniej i południowo-wschodniej części dorzecza Murray (zwłaszcza górskie dopływy rzek Darling, Murrumbidgee, Lachlan). Najdłuższe rzeki zachodniego wybrzeża (niektóre przekraczają 800 km długości): Gascoyne, Fortescue, Ashburton, De Grey, są ubogie w wodę i zimą często wysychają. Krótsze od nich główne rzeki północnej Australii: Flinders, Victoria, Ord, są bogatsze w wodę, lecz bardzo nierównomierny rozkład odpływu w ciągu roku powoduje znaczne ograniczenie ich przydatności gospodarczej. Wzbierają one gwałtownie, lecz na krótko, w wyniku letnich deszczy monsunowych, przez większą część roku zaś prowadzą bardzo mało wody, a w górnych biegach często wysychają. W południowej części Australii, na wysuniętych najbardziej na południe, stosunkowo niewielkich partiach lądu, występują rzeki krótkie, niewysychające (Rzeka Łabędzia), które niosą najwięcej wody w okresie zimowym. Ich rola w gospodarce jest stosunkowo duża, stanowią bowiem „oazy wilgoci” wśród otaczających obszarów półsuchych, są jedną z głównych determinant lokalizacyjno-rozwojowych Perth i Adelaide, stolic dwóch najsuchszych stanów Australii. Do Oceanu Spokojnego jest odwadniane tylko 9% obszaru Australii, płyną tam liczne i bogate w wodę przez cały rok rzeki wschodniego skłonu Wielkich Gór Wododziałowych. Najdłuższe z nich: Fitzroy, Burdekin, Hunter, Hawkesbury, występują w północnej części zlewiska pacyficznego, ponieważ kontynentalny dział wodny oddala się tam najbardziej od oceanu. Rzeki pacyficzne cechują się dużymi spadkami, nie mają więc na ogół znaczenia dla żeglugi, mają natomiast znaczne zasoby hydroenergii. Ujścia niektórych z nich są podobne do estuariów, co czyni je dogodnymi dla lokalizacji portów morskich (Sydney, Brisbane, Rockhampton, Maryborough). Ponieważ Australia jest najuboższym w wody powierzchniowe kontynentem, wody podziemne mają tu dla gospodarki znaczenie szczególne. Istnieje kilka rozległych i bogatych w wody niecek sedymentacyjnych (także na obszarach najsuchszych) oraz kilkanaście mniejszych, które łącznie obejmują ok. 1/4 powierzchni kontynentu. Największą z nich jest Wielki Basen Artezyjski na Nizinie Środkowoaustralijskiej. Część wód wgłębnych Australii (zwłaszcza zalegających najgłębiej) jest zasolona, co bardzo ogranicza ich przydatność, woda nadaje się tylko do pojenia owiec. Niektóre baseny, w tym Wielki Basen Artezyjski, są od dawna zbyt intensywnie eksploatowane, wskutek czego tracą właściwości użytkowe (zanika samowpływ, pogarsza się skład chemiczny wody, itp.) Lokalnie, zwłaszcza na wschodnim wybrzeżu w ujściowych odcinkach dolin większych rzek, np. w delcie Burdekin, występują bogate zasoby bardzo dobrych jakościowo wód aluwialnych.