Ukształtowanie powierzchni. Obszary górskie (Alpy) zajmują ok. 75 % powierzchni kraju, tylko 32% leży poniżej 500 m n.p.m. W Alpach występuje jedna z największych w Europie różnic wysokości (3682 m), od 115 m n.p.m. nad brzegiem Jeziora Nezyderskiego, do 3797 m n.p.m. na Großglockner. W granicach Austrii wyróżnia się 6 głównych regionów geograficznych: Alpy Wschodnie, Północne Przedgórze Alp, Wschodnie Przedgórze Alp, Masyw Czeski, Kotlinę Wiedeńską i Przedgórze Karpat. Alpy Wschodnie (52,6 tys. km², 62,8% powierzchni Austrii), z wieloma pasmami górskimi o przebiegu głównie równoleżnikowym, zajmują całą zachodnią i środkową część kraju. W austriackiej części Alp wyróżniono Alpy Północne, Centralne i Południowe, oddzielone dwoma obniżeniami tektonicznymi: północną depresją podłużną wykorzystywaną przez równoleżnikowe odcinki Innu, Salzachu, Anizy, Mury i rzeki Mürz oraz południową depresją podłużną (dolina Drawy z Kotliną Klagenfurcką). Alpy Północne wyraźnie wznoszą się nad Przedgórzem Alpejskim. Północna strefa fliszowa (wysokość do 1000 m n.p.m.) przechodzi w strefę wapienną, którą tworzą Alpy Algawskie, Lechtalskie, Bawarskie, Salzburskie i Dolnoaustriackie. Zachodnia część Alp Północnych charakteryzuje się znacznymi deniwelacjami. Alpy Salzburskie i Dolnoaustriackie stanowią rozległe płaskowyże krasowe, porozcinane rzadko występującymi głębokimi dolinami. W Alpach Salzburskich znajduje się najgłębszy system jaskiniowy świata – Lamprechtsofen-Vogelschacht (1632 m deniwelacji). Alpy Centralne stanowią najwyższą część osiową austriackich Alp. W zachodniej i środkowej części góry te są bardzo wyniosłe, natomiast część wschodnia przechodzi w łagodniejsze pasma strefy pogórza. W Alpach Centralnych wyróżnia się, pooddzielane wyraźnymi przełęczami i głębokimi dolinami, Alpy Retyckie, Wysokie Taury (Großglockner), Niskie Taury, Alpy Noryckie i Alpy Styryjskie. Na południe od doliny Drawy znajdują się Alpy Południowe, które w Austrii dzielą się na Alpy Gailtalskie, Alpy Karnickie i Karawanki. Miedzy północną i północno-wschodnią krawędzią Alp a Masywem Czeskim na wysokości 300-600 m n.p.m. leży Północne Przedgórze Alp, rozciągające się na długości ok. 250 km i zwężające od 50 km na zachodzie do 10 km na wschodzie, obniżając się, niekiedy stromymi krawędziami, do wysokości 220-250 m w dolinie Dunaju. W kilku miejscach nad Dunajem wytworzyły się kotliny (okolice Linzu i Eferding). Powierzchnia Przedgórza jest przeważnie pagórkowata, pocięta licznymi dolinami rzek spływających z Alp, z niewielkimi wzgórzami Hausruck i Kobernausser Wald. Ku północnemu wschodowi Przedgórze Alp przechodzi w Podkarpacie Zachodnie, obejmujące kotliny Tulln i Dyjsko-Svratecką. Kotlina Tulln jest drugą po Wiedeńskiej, kotliną naddunajską w Austrii (długość 48 km, szerokość do 14 km). Na północy ogranicza ją krawędź Wagram, wysoka na ponad 30 m. Na północny wschód od niej, wzdłuż Morawy, rozciąga się Kotlina Dyjsko-Svratecka. Podkarpacie w Austrii jest falistą równiną na wysokości 200-400 m n.p.m. Północne Przedgórze Alp i Karpat zajmuje łącznie powierzchnię 9,5 tys. km² (11,3% powierzchni Austrii). Przedgórza przechodzą w leżący na północy kraju Masyw Czeski (8,5 tys. km², 10,1% powierzchni Austrii). Jest to falista wyżyna na wysokości 400-900 m n.p.m., o dość płaskich wzniesieniach i szerokich obniżeniach, która wznosi się ku północy i północnemu zachodowi, z najwyżej położonym wałem Szumawy, na granicy z Czechami. Szumawa przechodzi ku wschodowi w pasma Freiwald, Weinsberger Wald i Ostrong, nieznacznie przekraczające wysokość 1000 m n.p.m. Dalej rozciąga się południowa część Wyżyny Czesko-Morawskiej, a jeszcze dalej niewielkie pasmo Manhartsberg. Do Masywu Czeskiego należą także grupy górskie na prawym brzegu Dunaju: Sauwald, Kürnberger Wald, Neustadtler Platte, Hiesberg i Dunkelsteiner Wald. W kilku miejscach Dunaj wytworzył malownicze przełomy (Strudengau na granicy Górnej i Dolnej Austrii oraz Wachau pomiędzy Melk i Krems). W części wschodniej Masyw Czeski opada stromym stokiem ku południu do doliny Dunaju i Kotliny Tulln. Dalej ku południowemu wschodowi rozciąga się leżąca na wysokości 130-200 m n.p.m., między Karpatami i Alpami tektoniczna Kotlina Wiedeńska (3,7 tys. km², 4,4% powierzchni Austrii), ograniczona głównie od zachodu i południa krawędziami uskokowymi. Środkową część kotliny zajmuje dolina Dunaju z kilkoma poziomami tarasów i licznymi starorzeczami. Południowo-wschodnią i wschodnią część Austrii zajmuje Wschodnie Przedgórze Alp (9,5 tys. km², 11,3% powierzchni Austrii). Jego północną częścią jest Mała Nizina Węgierska, oddzielona od Kotliny Wiedeńskiej niskimi Górami Litawskimi. Niemal płaską nizinę urozmaicają jedynie niewielkie wzniesienia zwane przesadnie Alpami Węgierskimi. Najniższą część obniżenia wypełnia Jezioro Nezyderskie. Na południe od Małej Niziny Węgierskiej rozciąga się Pogórze Styryjskie o średniej wysokości 300-500 m n.p.m. – pagórkowata, a miejscami falista równina, obniżająca się w kierunku południowo-wschodnim, poprzecinana szerokimi i łagodnymi dolinami. Krajobraz urozmaicają wzgórza wulkaniczne i rozcięte przez rzeki stożki napływowe, tworzące deniwelacje osiągające 200 m.

Klimat. Austria znajduje się w dwóch strefach klimatycznych, których granicę stanowią Alpy Retyckie i Wysokie Taury, wyraźnie rozdzielające obszary pozostające pod wpływem mas powietrza polarnego morskiego z zachodu i północnego zachodu oraz polarnego o cechach kontynentalnych ze wschodu od obszaru będącego pod wpływem mas powietrza zwrotnikowego z południa. Północne Przedgórze Alp wraz z Górną Austrią i zachodnia część Dolnej Austrii mają klimat umiarkowany ciepły, przejściowy między morskim i kontynentalnym; temperatura maksymalna wynosi od 1°C w styczniu do 23°C w lipcu i sierpniu, minimalna odpowiednio od -5°C do 13°C. Południowo-wschodnia Austria ma klimat umiarkowany ciepły, pośredni między morskim i kontynentalnym; temperatura maksymalna od -1°C w styczniu do 25°C w lipcu, minimalna odpowiednio od -5°C do 14°C. Na południe od Wysokich Taurów panuje klimat podzwrotnikowy, pośredni między morskim a kontynentalnym. W Alpach występuje górska odmiana klimatu: w Sonnblick (3109 m n.p.m.) w Wysokich Taurach temperatura maksymalna od -11°C w styczniu do 4°C w lipcu, minimalna odpowiednio od -16°C do -1°C. Równoleżnikowy układ pasm górskich przy południkowym przepływie powietrza, zwłaszcza z kierunku południowego, sprzyja powstawaniu fenów, które są szczególnie częste w Tyrolu (w Innsbrucku 75 dni w roku). Na wschodzie, gdzie Alpy są niższe, feny są rzadsze i słabsze; zdarzają się też feny północne. W obniżeniach Karyntii i Styrii występuje zimą silna inwersja termiczna – przyczyna częstego występowania dni z mgłą (w Grazu 120 dni, w Klagenfurcie 89). Tam też zdarzają się spadki temperatury poniżej -25°C (Graz -27°C, Klagenfurt -28°C). Najniższą temperaturę w Austrii, -53°C, zanotowano w Gstettner Alm w masywie Dürrenstein (Alpy Dolnoaustriackie), podczas gdy w Sonnblick -34°C. Zachodnia i północno-zachodnia cyrkulacja atmosferyczna, przy zróżnicowanej wysokości, ukierunkowaniu pasm i dolin alpejskich, powoduje nierównomierny rozkład opadów. Roczna ich suma wynosi od 550 mm w Dolnej Austrii, 800-1000 mm w niższych partiach Górnej Austrii i w dolinach znajdujących się w podwójnym cieniu opadowym (górnego Innu, Salzachu, Mury, Drawy) do ponad 2500 mm w Alpach Wschodnich (w Sonnblick 2670 mm). Opady występują głównie latem, choć w Alpach Retyckich także wiosną, a na południe od Wysokich Taurów – jesienią. W Alpach powyżej 1500 m n.p.m. dominują przez cały rok opady śnieżne. Granica wiecznego śniegu przebiega na wysokości 2500-2800 m n.p.m.

Wody. Niemal całe terytorium Austrii należy do dorzecza Dunaju – zlewisko Morza Czarnego (96,4%); pozostała część (3,6%) należy do dorzecza Renu i Łaby – zlewisko Morza Północnego. Główne rzeki Austrii mają źródła i ujścia poza terytorium kraju. Źródła zdecydowanej większości rzek znajdują się w Alpach: w Szwajcarii, Niemczech i Włoszech. Przez Alpy rzeki płyną w kierunkach północnym, północno-wschodnim i wschodnim, uchodzą przeważnie do Dunaju w Niemczech, na Węgrzech i w Chorwacji. Najdłuższą rzeka kraju jest Dunaj, który przepływa przez północną , nizinną część Austrii na długości 350 km (12% ogólnej długości rzeki); do Austrii wpływa w okolicach Pasawy, na wysokości 288 m n.p.m., płynie niemal równoleżnikowo i wypływa koło Bratysławy, na wysokości 131 m n.p.m. Przeciętny spadek Dunaju na obszarze Austrii wynosi 45 cm na 1 km, a średni przepływ ok. 1920 m³/s; koryto jest w przeważającej części uregulowane (jedyna w kraju międzynarodowa droga wodna). Austrię przecinają też Inn (280 km w Austrii) i Drawa (261 km w Austrii). Druga po Dunaju rzeka – Mura (348 km w Austrii) w dolnym biegu wypływa do Słowenii. Najdłuższą z rzek, która w całości znajduje się w Austrii, jest Aniza (długość 254 km, średni przepływ 200 m3/s). Inne rzeki: Salzach (225 km, częściowo stanowi granicę z Niemcami, Gurk (158 km), Kamp (153 km), Traun (153 km). Niemal wszystkie rzeki Austrii mają charakter górski. Cechuje je znaczny spadek, szybki nurt, duże wahania przepływu, a w alpejskiej części wysoki współczynnik odpływu (powyżej 65%, w dorzeczu Salzachu nawet 76 %). Wahania przepływu wód zależą od pory roku i występowania opadów. Największe różnice przepływów mają rzeki środkowej części Alp niewypływające z lodowców (w czerwcu osiągają przepływy o 100 % większe, a w lutym o 50% mniejsze od średnich rocznych). Rzeki płynące przez północne Alpy przekraczają o 50% średni przepływ w maju i są od niego niższe o 30% w styczniu. Najwyższy poziom wód przypada na kwiecień, najniższy na listopad. Rzeki Austrii są przegradzane licznymi zaporami wykorzystywanymi w celach energetycznych, turystycznych oraz jako zabezpieczenia przeciwpowodziowe. W Austrii znajduje się ok. 580 jezior, z których 33 mają powierzchnię przekraczającą 100 ha. Największym jeziorem położonym w całości na terytorium Austrii jest Attersee (powierzchnia 45,9 km²) w Górnej Austrii. Większą powierzchnię ma leżące na pograniczu Austrii i Węgier Jezioro Nezyderskie (156,9 km2, z czego w Austrii 135 km²). Z Jeziora Bodeńskiego (powierzchnia 538,5 km²), leżącego na styku Austrii, Niemiec i Szwajcarii, do Austrii należy jedynie 38 km². Większość jezior jest pochodzenia polodowcowego. Największe skupiska znajdują się na wschód od Salzburga, w Salzkammergut, w Karyntii i na Małej Nizinie Węgierskiej. W Salzkammergut znajduje się 5 największych jezior kraju (Attersee, Traunsee, Mondsee, Sankt Wolfgangsee i Hallstätter See), powstałych w południkowych zagłębieniach dolin i kotlin (głównie rzeki Traun i jej dopływów). Jeziora Karyntii ułożone są głównie równoleżnikowo wzdłuż doliny Drawy i jej dopływów, a także w Kotlinie Klagenfurckiej (największe: Wörther See, Millstätter See, Ossiacher See). Na Małej Nizinie Węgierskiej znajduje się bezodpływowe, lekko zasolone stepowe Jezioro Nezyderskie oraz ok. 80 niewielkich jeziorek, okresowo częściowo wysychających. W Alpach znajduje się kilkaset jezior cyrkowych i morenowych, z których największymi są Achensee i Zellersee. W dolinach rzek nizinnych północnej części Austrii (głównie w dolinach Dunaju i Morawy) liczne są starorzecza. Do sztucznych jezior tworzonych dla celów energetycznych zalicza się zbiorniki przepływowe na rzekach (np. Drawie, Dunaju, Inn, Anizie) i zbiorniki retencyjne, usytuowane zazwyczaj w wyższych partiach gór. W Austrii znajduje się ok. 880 lodowców o łącznej powierzchni ok. 560 km² oraz ponad 200 wieloletnich płatów śniegu. Od połowy XIX w. lodowce Austrii kurczą się, w ciągu ostatnich 100 lat ich powierzchnia zmniejszyła się o 46%. Najbardziej zlodowaconymi pasmami górskimi są Alpy Oetztalskie i Stubaiskie. Ponadto lodowce znajdują się w Wysokich Taurach, masywie Silvretty oraz w Alpach Zillertalskich i Salzburskich. Największymi są: Pasterze (długość 9,2 km, powierzchnia 20 km²) w Wysokich Taurach i Gepatschferner (długość 8,7 km, powierzchnia 17,7 km²) w Alpach Oetztalskich.