Przed wyjazdem zaleca się sprawdzenie kalendarza szczepień. W przypadku przyjęcia w przeszłości szczepienia podstawowego przeciwko określonym chorobom zakaźnym należy poddać się szczepieniom przypominającym.

Uwaga: Wyżej wymienione szczepienia stosuje się u zdrowych, dorosłych osób. U podróżujących, chorujących na schorzenia przewlekłe, kobiet w ciąży i dzieci szczepienia dobiera się indywidualnie w zależności od występujących przeciwwskazań zdrowotnych.

Mimo, że w Zambii nie występuje żółta gorączka, od podróżujących z rejonów endemicznego występowania ww. choroby (Afryka, Ameryka Południowa) w wieku ≥ 9 mż. wymaga się okazania udokumentowanego potwierdzenia szczepienia. Jeśli przed przyjazdem do Zambii odbywamy podróż do krajów, gdzie notuje się przypadki zachorowań na żółtą gorączkę, zaleca się podjęcie decyzji o szczepieniu z jednoczesnym wydaniem Międzynarodowego Świadectwa Szczepień (International Certificate of Vaccination).

Rejony występowania malarii: na terenie całego kraju

Gatunki Plasmodium: P. falciparum >90%, P. vivax 5%, P. ovale 5%**

Oporność na chlorochinę: potwierdzona

Rekomendowana chemioprofilaktyka: atovaquone/proguanil, doksycyklina\ lub meflochina

Zgodnie z zaleceniami Centers of Disease Control and Prevention oraz World Health Organization, w rejonie endemicznego występowania malarii stosuje się jeden z niżej wymienionych środków farmakologicznych, stosowanych w ramach chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej:

1. Atovaquone/proquanil – 1 tabl. (250mg/100mg) dziennie w czasie posiłku, o tej samej porze dnia, rozpoczynając 1-2 dni przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuując w trakcie pobytu oraz stosując profilaktykę przez 7 dni po powrocie. Daje najmniej objawów niepożądanych spośród zalecanych leków przeciwmalarycznych (zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy, bezsenność).
2. Doksycyklina – 1 caps./1 tabl. (100mg) dziennie w czasie posiłku, o tej samej porze dnia, rozpoczynając 1-2 dni przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuując w trakcie pobytu oraz stosując profilaktykę przez 4 tygodnie po powrocie. Ujemną stroną leku są liczne objawy niepożądane: nudności, wymioty, drożdżyca jamy ustnej, drożdżyca pochwy, hepatotoksyczność, nadwrażliwość na światło słoneczne, fotodermatozy.
3. Meflochina – 1 tabl. (250mg) raz w tygodniu w czasie posiłku, zawsze tego samego dnia, rozpoczynając 1-2 tygodnie przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuując w trakcie pobytu oraz stosując profilaktykę przez 4 tygodnie po powrocie. Ze względu na działania niepożądane dotyczące zaburzeń neuropsychiatrycznych, lek jest przeciwwskazany do stosowania w niektórych grupach zawodowych, np. wśród personelu lotniczego.

Należy zaopatrzyć się w:

• zapas leków przyjmowanych codziennie z powodu chorób przewlekłych lub antykoncepcji na cały okres pobytu; w przypadku leków w postaci płynnej (zawiesiny, syropy) pamiętać o przepisach występujących na lotniskach, dotyczących przewożenia w samolotach płynów (pojemniki o pojemności powyżej 100 ml przewozić w bagażu zasadniczym, pojemniki do 100 ml w bagażu podręcznym, schowane w foliowy worek z zamknięciem); apteczkę powinno przewozić się ze względów bezpieczeństwa (kradzieże) w bagażu podręcznym,
• lek przeciwmalaryczny (patrz wyżej),
• repelenty,
• lek przeciwbiegunkowy,
• lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy,
• środki dezynfekcyjne do odkażania skóry,
• środki dezynfekcyjne do odkażania wody,
• środki opatrunkowe,
• druga para okularów (osoby z wadą wzroku),
• okulary przeciwsłoneczne i kremy z filtrem przeciwsłonecznym,
• polisa ubezpieczeniowa (ubezpieczenie kosztów leczenia, transportu, następstw nieszczęśliwych wypadków).

Ochrona przed ukłuciami owadów

• repelenty (z zawartością 30 do 50% DEET lub 20% ikarydyny),
• moskitiera,
• noszenie odpowiednich ubrań (długie nogawki i rękawy),
• unikanie przebywania w terenie, w okresie największej aktywności owadów, tj. od zmierzchu do świtu,
• stosowanie w pomieszczeniach zamkniętych klimatyzacji oraz siatek na oknach i kratkach wentylacyjnych.

Środki ostrożności przed pogryzieniem zwierząt

• unikanie kontaktów z lokalnymi zwierzętami, zarówno domowymi (psy, koty), jak i dzikimi (np. lisy) – nie dotykamy ani nie karmimy zwierząt!
• w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzę należy jak najszybciej przemyć ranę wodą z mydłem i skierować się niezwłocznie po pomoc do placówki służby zdrowia.

Spożywanie wody i żywności z kontrolowanych źródeł

• mycie rąk wodą z mydłem przed jedzeniem (jeśli woda i mydło nie są dostępne, stosować żele, chusteczki ze środkiem dezynfekcyjnym),
• picie tylko butelkowanej lub przegotowanej wody,
• unikanie spożycia napojów z lodem niewiadomego pochodzenia,
• unikanie spożycia żywności pochodzącej od ulicznych sprzedawców,
• unikanie spożycia produktów mlecznych, jeśli nie mamy pewności, czy były pasteryzowane.

Unikanie wypadków prowadzących do obrażeń ciała

Wypadki komunikacyjne są główną przyczyną obrażeń ciała wśród podróżujących. Wobec powyższego należy bezwzględnie:

• unikać picia alkoholu przed planowanym prowadzeniem pojazdu,
• zapinać pasy bezpieczeństwa (stosować foteliki samochodowe dla dzieci),
• mieć założony kask podczas jazdy rowerem/motocyklem,
• unikać jazdy przepełnionym autobusami lub mikrobusami,
• unikać jazdy po zmierzchu.

Inne działania profilaktyczne

• ochrona przed dużym nasłonecznieniem (kremy z filtrem przeciwsłonecznym),
• unikać robienia tatuaży, przekłuwania uszu, pępka (piercing), iniekcji niesterylnymi igłami (zagrożenie zakażeniem HIV, wzw typu B, C),
• stosować prezerwatywy podczas przygodnych kontaktów seksualnych (choroby przenoszone drogą płciową),
• unikać chodzenia boso po ziemi, gdzie istnieje ryzyko defekacji lokalnych zwierząt (zarażenia pasożytnicze, np. skórna larwa wędrująca),
• dbać o higienę stóp, pach i pachwin unikając podrażnień naskórka (grzybice),
• dbać o higienę jamy ustnej (mycie zębów co najmniej trzy razy dziennie przy użyciu wody butelkowanej lub przegotowanej).