Choroby przenoszone drogą płciową
Podróże są uznawane za jeden z istotnych czynników ryzyka transmisji chorób przenoszonych drogą płciową. W trakcie wyjazdów podróżni często łamią zasady moralne, które zazwyczaj w życiu codziennym ograniczają ich zachowanie. Tak dzieje się zwłaszcza w przypadku, kiedy podróżują bez towarzystwa stałego partnera seksualnego. Zarówno mężczyźni jak i kobiety, którzy mieli wielu partnerów seksualnych lub chorowali na choroby weneryczne w przeszłości, są bardziej skłonni do nawiązywania przygodnych kontaktów płciowych podczas podróży. Od 5% do 50% podróżnych przyznaje, że uprawiało seks z przypadkowym partnerem w trakcie wyjazdów krótkoterminowych. Ocenia się, że wśród podróżnych nawiązujących przygodne kontakty seksualne ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową jest 3-krotnie wyższe niż w populacji ogólnej, zwłaszcza w przypadkach, gdy podróżni decydują się na uprawianie seksu z prostytutkami. Wskaźniki zakażeń wśród osób świadczących komercyjne usługi seksualne są znacznie wyższe niż w populacji ogólnej, np. w Nairobi (Kenia) – 81%; w Kinszasie (Demokratyczna Republika Konga) – 35%; w Bangkoku (Tajlandia) – 44%; w Port au Prince (Haiti) – 69%. W Tajlandii tylko wirusem HIV jest zakażonych 15% prostytutek.
Długoterminowi podróżni wyjeżdżający za granicę w celu podjęcia pracy są również skłonni do podejmowania kontaktów seksualnych. Badania przeprowadzone wśród europejskich ekspatriantów wykazały, że 13-60% osób uprawiało przygodny seks podczas pobytu za granicą. Inne analizy wykazały, że 45-56% marynarzy oraz żołnierzy pełniących służbę poza granicami kraju utrzymuje kontakty seksualne z ludnością miejscową. Ostatnie dekady przyniosły znaczną popularyzację seks turystyki na świecie. W latach 80. XX wieku turystyka seksualna w znaczący sposób przyczyniła się do wzrostu zachorowań na choroby weneryczne w Tajlandii, a w ostatnich latach również w innych krajach strefy klimatu gorącego.
Seks turystyka określana jest jako zorganizowana podróż, w większości z udziałem mężczyzn, której głównym celem jest uprawianie seksu z ludnością miejscową. Obecnie turystykę seksualną uprawiają również kobiety, w szczególności podróżujące do krajów Afryki Subsaharyjskiej. W swoich badaniach Bauer opisujący turystykę seksualną płci żeńskiej wyodrębnił dwa typy kobiet skłonnych do nawiązywania relacji seksualnych w trakcie podróży: kobiety starsze (opisywane jako samotne, rozczarowane, postrzegane w kraju ojczystym jako nieatrakcyjne, znudzone trwającymi związkami, zwykle emerytki, które mają możliwość częstych wyjazdów zagranicznych, szukające „innego” rodzaju uwagi, odpoczynku i relaksu, dreszczu emocji, wolne od ograniczeń społecznych), a także kobiety młodsze (poszukujące przygód, postrzegane w kraju ojczystym jako nieatrakcyjne, znudzone trwającymi związkami, niestroniące od przygodnego seksu, alkoholu i narkotyków, wolne od ograniczeń społecznych). Z kolei De Graaf i wsp. podzielili podróżnych nawiązujących kontakty seksualne na cztery grupy: „nieprzygotowani” (zaskoczeni, gdy dochodzi do zbliżenia), „fanatyczni” (dla których wakacje są udane jedynie wówczas, gdy uda im się nawiązać przygodne kontakty seksualne), „niewzruszeni” (dla których seks za granicą niczym nie różni się od seksu w kraju ojczystym) oraz „przystępni” (którzy traktują seks za granicą, jako nowe doznanie i odpowiednio przygotowują się do wyjazdu).
Ryzyko zakażeń przenoszonych drogą płciową wśród podróżnych jest wypadkową liczby partnerów seksualnych, stosowania antykoncepcji mechanicznej (prezerwatywy) oraz częstości występowania STD wśród ludności miejscowej. Wykazano, że jedynie 50% podróżnych nawiązujących kontakty seksualne w trakcie podróży stosuje prezerwatywy, ale nawet w przypadkach stosowania istnieje ryzyko zakażenia, z powodu niskiej jakości środków antykoncepcyjnych produkowanych w krajach Trzeciego Świata. Problemem są również uszkodzenia prezerwatyw związane z ich niewłaściwym użytkowaniem oraz wielokrotnym lub długotrwałym stosowaniem. Do czynników ryzyka związanych z zachorowaniem na STD w analizie wieloczynnikowej należą płeć męska, brak porady lekarskiej przed podróżą oraz czas trwania podróży krótszy niż 30 dni. Wielu podróżnych, którzy zakazili się podczas podróży, zakaża następnie swoich stałych partnerów seksualnych po powrocie, często nawet nie zdając sobie z tego sprawy, ponieważ w początkowej fazie niektóre z STD mogą przebiegać bezobjawowo. Dodatkowo, czynniki etiologiczne AIDS, WZW B, WCW C, kiły mogą przenosić się drogą zanieczyszczonej krwi i produktów krwiopochodnych, a także poprzez zanieczyszczone strzykawki, igły lub niewysterylizowane narzędzia stosowane do akupunktury, piercingu, tatuażu. Czynnikiem ryzyka zachorowania na STD jest również młody wiek. Młodzi ludzie (w wieku 15-24 lat) stanowią jedynie 25% wszystkich aktywnych seksualnie osób, lecz to wśród nich notuje się aż 50% wszystkich nowych przypadków zakażeń przenoszonych drogą płciową na świecie. Wynika to zapewne z faktu, że osoby młode częściej niż starsi nawiązują przygodne kontakty seksualne. Do grup skłonnych do ryzykownych zachowań seksualnych (np. seks z wieloma partnerami, seks bez zabezpieczeń) należą przede wszystkim osoby świadczące komercyjne usługi seksualne, osoby zażywające narkotyki dożylne oraz więźniowie. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażenia STD są również brak obrzezania w przypadku mężczyzn, niski status ekonomiczno-społeczny oraz brak higieny. Dotychczas przeprowadzone badania wykazują, że ryzyko zakażenia wirusem HIV, a także innymi patogenami STD jest niższe u obrzezanych mężczyzn. Ryzyko zakażenia HIV, HBV lub HCV w wyniku zakłucia się igłą przez personel medyczny wynosi odpowiednio 0,5%, 4-30% i 3-10%. Ryzyko wynikające z jednokrotnego stosunku heteroseksualnego bez zabezpieczeń wydaje się być dużo niższe dla patogenów wirusowych i wynosi 0,001% dla HIV i 0-0,6% dla HCV. Ryzyko zakażenia rzeżączką w trakcie jednokrotnego stosunku pochwowego wynosi od 20% do 50%. Ocenia się, że w porównaniu z rzeżączką ryzyko zakażenia wrzodem miękkim i kiłą jest tak samo wysokie, natomiast ryzyko transmisji Chlamydia trachomatis podczas stosunku heteroseksualnego wynosi 0,8-8%. Obecność otwartych zmian skórnych (nadżerki, owrzodzenia) znacznie zwiększa ryzyko zakażeń przenoszonych drogą płciową.