Maroko Powierzchnia: 446 550 km² Liczba ludności: 34 314 130
Wtyczki i gniazdka
Napięcie i częstotliwość prądu:
127V 50Hz 220V 50HzObowiązek wizowy
Obowiązek wizowy | nie | |
Ważność wizyty / długość pobytu bezwizowego | pobyt bez wizy do 90 dni | |
Dodatkowe wymagania | ważność paszportu co najmniej 3 miesiące dłuższa od daty wjazdu | |
Miejsce aplikacji wizowej | --- |
Strefy czasowe
Strefa czasowa UTC | Różnica do czasu polskiego |
Strefa całoroczna
UTC±00:00 |
Czas letni: -2 godz.
Czas zimowy: -1 godz. |
Warunki naturalne
Ukształtowanie powierzchni. Maroko jest krajem wyżynno-górzystym. Rzeźba zdominowana przez łańcuchy górskie wypiętrzone podczas orogenezy alpejskiej, biegnące z południowego zachodu na północny wschód najwyższe pasma Atlasu oraz inne, ciągnące się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego – Ar-Rif (Jebel Tidīgīn, 2456 m n.p.m.). Najwyższym pasmem górskim jest Atlas Wysoki (Jebel Tubqāl, 4165 m n.p.m.) z występującą w najwyższych partiach alpejską rzeźbą i utrzymującą się przez ponad pół roku pokrywą śnieżną. W jego zachodniej części liczne formy krasowe, w tym najdłuższa jaskinia Wit Tamdoun (18,5 km). Na północ, równolegle do Atlasu Wysokiego, ciągnie się Atlas Średni (Jebel Bu Nasr, 3340 m n.p.m.). Na południe od Atlasu Wysokiego leży pasmo Antyatlas (Imkut, 2531 m n.p.m.), stanowiący wypiętrzoną wzdłuż uskoków krawędź platformy paleozoicznej stromo opadającą ku Saharze. Na północny zachód od Atlasu Średniego znajduje się Meseta Marokańska – wyżyna położona na wysokości do 1200 m n.p.m.; jej część ze względu na bogate złoża fosforytów jest zwana Plateau de Phosphates (wyżyna fosrofytowa). Niziny zajmują wąski pas wybrzeża, jedynie w dolinach rzek, uchodzących do Oceanu Atlantyckiego, osiągają kilkadziesiąt kilometrów szerokości.
Klimat. Klimat podzwrotnikowy; od morskiego na wybrzeżu, przez pośredni między morskim i kontynentalnym, do kontynentalnego suchego i skrajnie suchego w głębi kraju; w Atlasie odmiana górska. W styczniu temperatura maksymalna 16-20°C, w górach poniżej 11°C; w sierpniu na wybrzeżu 26-29°C (wyjątkowo 39-47°C), w górach poniżej 33°C (37°C), na południu 38°C (50°C); w styczniu temperatura minimalna 8-9°C (skrajnie -1°C), powyżej 1500 m mniej niż 1°C (skrajnie w Ifran -22°C, na wysokości 1666 m n.p.m.); w lipcu-sierpniu 18-21°C, w górach poniżej 16°C. Roczna suma opadów na wybrzeżu śródziemnomorskim wynosi 700-800 mm; na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego 400-600 mm na północy i 100-200 mm na południu; na południowym wschodzie kraju poniżej 60 mm; na eksponowanych stokach gór ponad 1000 mm (opady śniegu, powyżej 2000 m np.m. w zimie pokrywa śnieżna), w osłoniętych dolinach 200 mm. Na atlantyckim wybrzeżu, na skutek oddziaływania Prądu Kanaryjskiego, chłodniej, często tworzy się mgła i rosa. Na pustyni burze pyłowe.
Wody. Rzeki Maroka charakteryzuje zmienny stan wód i duży spadek. W północnej i zachodniej części kraju przeważają cieki stałe, m.in.: Wādī Umm ar-Rabī (Wadi Umm ar-Rabija), Wādī Subū (Wadi Sibu), Wādī Malwīya (Wadi Muluja); na południu i wschodzie – cieki okresowe lub epizodyczne, w tym najdłuższa w kraju rzeka Wādī Darʽa (Wadi Dara), wypływająca z Atlasu Wysokiego jako rzeka stała, następnie okresowa. Budowa zapory na Wadi Dara, w pobliżu miasta Zākura (Zaghura), wysuszyła dawną dolinę, w przeszłości okresowo lub epizodycznie wypełniającą się wodą. Rzeki wykorzystuje się do nawadniania (około 1mln ha) i produkcji energii elektrycznej.
Obowiązująca waluta
Waluta | Przelicznik do PLN, USD, EUR |
dirham marokański (MAD) |
1
MAD =
0.426 PLN
1 USD = 8.922 MAD 1 EUR = 10.60 MAD źrodło NBP na dzień 30 czerwca 2021 |
Warunki pogodowe
Przed wyjazdem do Maroka należy wykonać zalecane szczepienia oraz zaopatrzyć się w środki farmaceutyczne stosowane w leczeniu problemów zdrowotnych mogących wystąpić podczas podróży.
Szczepienia ochronne należy rozpocząć co najmniej na 4-6 tygodni przed planowaną podróżą, aby mieć czas na przyjęcie wszystkich niezbędnych dawek szczepionek w celu uzyskania wymaganego efektu ochronnego. Nawet jeśli do wyjazdu pozostało mniej niż 4 tygodnie, należy skontaktować się z lekarzem w celu uzyskania informacji na temat możliwości wykonania szczepień, jak również wyboru leków do apteczki i innych działań profilaktycznych.
Podróżny udający się po poradę lekarską, chcąc uzyskać optymalne informacje na temat zabezpieczenia medycznego planowanej podróży, powinien znać odpowiedzi na szereg pytań, takich jak:
- trasa podróży,
- planowany termin wyjazdu i powrotu,
- planowane aktywności (wypoczynek stacjonarny, turystyka aktywna),
- uprawianie sportów ekstremalnych,
- standard zakwaterowania (hotele, niskobudżetowe hostele),
- szczepienia ochronne wykonane w przeszłości (kontynuacja dawek uzupełniających i przypominających),
- dane z wywiadu: alergia na leki, białko jaja kurzego (składnik szczepionek), jad owadów błonkoskrzydłych, inne alergie; choroby ostre lub przewlekłe oraz stosowane leki; zaburzenia odporności; nosicielstwo patogenów chorób zakaźnych (HIV, HBV, HCV, inne).
Przed planowanym wyjazdem zaleca się sprawdzenie kalendarza szczepień. W przypadku przyjęcia w przeszłości szczepień podstawowych przeciw określonym chorobom zakaźnym należy poddać się szczepieniom dawkami uzupełniającymi i przypominającymi. Schematy poszczególnych szczepień znajdują się na stronie głównej w zakładce ‘Szczepienia’.
choroby zakaźne | zalecenia do szczepień |
---|---|
krztusiec | ryzyko kontaktu z osobą zakażoną: przenoszenie drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami (wydzielina z jamy nosowo-gardłowej) |
odra, świnka, różyczka | ryzyko kontaktu z osobą zakażoną: przenoszenie drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami (wydzielina z jamy nosowo-gardłowej) |
tężec | ryzyko kontaktu z zanieczyszczoną ziemią |
wirusowe zapalenie wątroby typu A | ryzyko spożycia zanieczyszczonej wody i/lub żywności |
wirusowe zapalenie wątroby typu B | ryzyko interwencji chirurgicznych, iniekcji, kontaktu z zakażoną krwią, kontaktów seksualnych |
dur brzuszny | ryzyko spożycia zanieczyszczonej wody i/lub żywności |
wścieklizna | ryzyko pogryzienia przez zakażone zwierzęta, np. psy |
Uwaga: Wyżej wymienione szczepienia stosuje się u zdrowych, dorosłych osób. U podróżujących, chorujących na schorzenia przewlekłe, kobiet w ciąży i dzieci szczepienia dobiera się indywidualnie w zależności od występujących przeciwwskazań zdrowotnych.
Rejony występowania malarii: nie występuje
Oporność na chlorochinę: nie dotyczy
Rekomendowana chemioprofilaktyka: nie dotyczy
Należy zaopatrzyć się w:
- leki przyjmowane codziennie z powodu chorób przewlekłych, chemioprofilaktyki lub antykoncepcji w ilości wystarczającej na cały okres podróży (należy przewozić je w bagażu podręcznym w oryginalnych opakowaniach, na wypadek kontroli służb granicznych),
- w przypadku leków w postaci płynnej (zawiesiny, syropy) lub kosmetyków należy pamiętać o przepisach występujących na lotniskach, dotyczących przewożenia płynów w samolotach (pojemniki o pojemności powyżej 100 ml przewozić w bagażu zasadniczym, pojemniki do 100 ml w bagażu podręcznym, schowane w foliowy worek z zamknięciem strunowym),
- repelent przeciw owadom,
- lek przeciwbiegunkowy,
- lek stosowany w stanach zapalnych dróg oddechowych,
- lek stosowany w stanach zapalnych dróg moczowych,
- lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy,
- lek przeciwalergiczny dla alergików,
- adrenalina w ampułko-strzykawce dla osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych,
- krem przeciwzapalny/ przeciwbakteryjny/ przeciwgrzybiczy,
- żel przeciwświądowy do stosowania na skórę po ukłuciach owadów,
- środki dezynfekcyjne do odkażania skóry,
- materiały opatrunkowe (gaziki, bandaże), nożyczki, pęseta, rękawiczki,
- krople do oczu (nawilżające, przeciwzapalne),
- zapasowa para okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych (osoby z wadą wzroku),
- okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV,
- krem z filtrem przeciwsłonecznym oraz preparat łagodzący oparzenia słoneczne,
- polisa ubezpieczeniowa (ubezpieczenie kosztów leczenia, pomocy assistance, transportu, następstw nieszczęśliwych wypadków).
Ochrona przed ukłuciami owadów
- stosowanie środków odstraszających owady; rekomendowane repelenty powinny zawierać 30-50% DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide) lub 20% ikarydynę,
- noszenie odpowiednich ubrań (długie nogawki spodni i rękawy koszul),
- unikanie przebywania w terenie otwartym od zmierzchu do świtu (największa aktywność owadów), zwłaszcza w okolicy zbiorników wodnych.
Środki ostrożności przed i po pogryzieniu przez zwierzęta
- unikanie kontaktów z lokalnymi zwierzętami, zarówno domowymi (psy, koty), jak i dzikimi – nie dotykamy ani nie karmimy zwierząt!
- w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzę należy jak najszybciej przemyć ranę wodą z mydłem i skierować się niezwłocznie po pomoc do placówki służby zdrowia celem przyjęcia szczepienia poekspozycyjnego przeciw wściekliźnie (u osoby uodpornionej /szczepionej trzema dawkami cyklu podstawowego, dawką uzupełniającą po 12 miesiącach, a następnie dawkami przypominającymi co 5 lat/ obejmuje podanie dwóch dawek: w dniu pogryzienia oraz 3 dni później; u osoby nieuodpornionej /szczepienie niekompletne lub brak szczepienia/ należy podać 5 dawek szczepionki kolejno według schematu: 0 (dzień pogryzienia), 3, 7, 14 i 28 dzień; przed pierwszą dawką szczepionki u osoby nieuodpornionej należy podać immunoglobulinę RIG (HRIG 20 IU/kg mc. lub ERIG 40 IU/kg mc.).
Higiena wody, żywności i żywienia
- mycie rąk wodą z mydłem przed jedzeniem (jeśli woda i mydło nie są dostępne, stosować żele, chusteczki ze środkiem dezynfekcyjnym),
- picie tylko butelkowanej lub przegotowanej wody,
- unikanie picia napojów z lodem niewiadomego pochodzenia,
- unikanie jedzenia żywności pochodzącej od ulicznych sprzedawców,
- unikanie konsumpcji niepasteryzowanych produktów mlecznych.
Ochrona przed następstwami wypadków komunikacyjnych
- unikanie picia alkoholu przed planowanym prowadzeniem pojazdu,
- zapinanie pasów bezpieczeństwa,
- stosowanie fotelików samochodowych dla dzieci,
- zakładanie kasku przed jazdą rowerem/motocyklem,
- unikanie jazdy przepełnionymi autobusami/mikrobusami,
- unikanie jazdy po zmierzchu.
Inne działania profilaktyczne
- ochrona przed dużym nasłonecznieniem (kremy z filtrem przeciwsłonecznym),
- unikanie robienia tatuaży, przekłuwania skóry (piercing), iniekcji niesterylnymi igłami (zagrożenie zakażeniem HIV, HBV, HCV),
- stosowanie prezerwatyw podczas przygodnych kontaktów seksualnych (choroby przenoszone drogą płciową),
- unikanie chodzenia boso po ziemi w miejscach, gdzie istnieje ryzyko defekacji lokalnych zwierząt (zarażenia pasożytnicze, np. skórna larwa wędrująca),
- dbanie o higienę stóp, pach i pachwin, unikanie podrażnień naskórka (grzybice),
- dbanie o higienę jamy ustnej (mycie zębów co najmniej trzy razy dziennie przy użyciu wody butelkowanej lub przegotowanej).
Szacuje się, że 15-70% turystów z krajów rozwiniętych ma problemy zdrowotne podczas lub po powrocie z podróży do krajów o odmiennych warunkach środowiskowych. Zdecydowana większość podróżnych uskarża się na schorzenia o łagodnym nasileniu, tylko 1-5% szuka pomocy w placówkach służby zdrowia. Podróżny z objawami chorobowymi, w trakcie zbierania wywiadu przez lekarza podczas lub po powrocie z podróży powinien być przygotowany na następujące pytania:
- przyjęcie szczepień ochronnych przed wyjazdem,
- stosowanie repelentów podczas podróży,
- występowanie zmian chorobowych oraz przyjmowanie z tego powodu leków,
- trasa podróży, odwiedzane kraje i regiony,
- długość pobytu,
- standard zakwaterowania,
- pobyt w miejscach dużych skupisk ludności,
- uprawianie sportów ekstremalnych podczas podróży (np. wspinaczka wysokogórska, nurkowanie, eksploracja jaskiń),
- konsumowanie żywności z lokalnego rynku (surowe mięso, owoce morza, niepasteryzowane produkty mleczne),
- ukłucia owadów (komary, muchówki, kleszcze), ukąszenia jadowitych stawonogów (pająki, skorpiony), węży, pogryzienia zwierząt,
- kontakty seksualne z ludnością miejscową lub innymi, przygodnie poznanymi podróżnymi,
- zabiegi chirurgiczne, przetaczanie krwi, iniekcje, tatuaże, piercing.
Do najczęstszych problemów zdrowotnych podróżnych należą zaburzenia żołądkowo-jelitowe (zazwyczaj ostre lub przewlekłe biegunki), zmiany skórne, stany zapalne dróg oddechowych oraz stany gorączkowe niewiadomego pochodzenia (więcej informacji w zakładce ‘Niezbędnik podróżnika’ i ‘Choroby’).