Bułgaria Powierzchnia: 110 879 km² Liczba ludności: 7 057 504
Wtyczki i gniazdka
Napięcie i częstotliwość prądu:
230V 50HzObowiązek wizowy
Obowiązek wizowy | nie | |
Ważność wizyty / długość pobytu bezwizowego | pobyt do 90 dni w okresie 6 miesięcy bez dodatkowych formalności (dowód osobisty lub paszport) | |
Dodatkowe wymagania | --- | |
Miejsce aplikacji wizowej | --- |
Strefy czasowe
Strefa czasowa UTC | Różnica do czasu polskiego |
Czas letni:UTC+03:00
Czas zimowy:UTC+02:00 |
Czas letni: 1 godz.
Czas zimowy: 1 godz. |
Warunki naturalne
Ukształtowanie powierzchni. 60% powierzchni kraju stanowią góry i wyżyny (Najwyższy szczyt Musała w górach Riła ma wysokość 2925 m n.p.m.). Strefy krajobrazowe Bułgarii mają przebieg równoleżnikowy. Na północy rozpościera się Wyżyna Naddunajska, która na wschodzie przechodzi w wyżynę Dobrudża, a na południu w Przedbałkan, stare góry o wysokości do 1000 m. n.p.m. oddzielone od grzbietów Bałkanów (Starej Płaniny) równoleżnikową strefą obniżeń tektoniczno-denudacyjnych (kotliny Botewgradzka, Wyrszecka, Etropolska). Północne skłony Bałkanów są długie i łagodne, południowe – krótkie i strome. Kulminacje sięgają na zachodzie 2000-2100 m n.p.m., w części środkowej do 2376 m (Botev), a na wschodzie 600-1200 m n.p.m. Na południu ciąg kotlin (m.in. Sofijska, Saranska, Karłowska, Kazanłycka) oddziela Bałkany od niższej Kraiszteńsko-Srednogorskiej Krainy Przejściowej składającej się z licznych, izolowanych grzbietów o wysokości do 2290 m n.p.m. (masyw Witoszy) oraz z położonych między nimi obniżeń, do których należą m.in. kotliny Pernicka i Samokowska. Między częścią wschodnią tego regionu – Sredną Gorą a leżącym od niej na południe Masywem Rilsko-Rodopskim rozciąga się największa w kraju Nizina Górnotracka. Zachodnią część Masywu Rilsko-Rodopskiego tworzą pasma górskie oddzielone doliną Strumy, między Osogowską Płaniną i Belasicą, środkową – Riła (Musała 2925 m n.p.m.) i Pirin (Vihren 2915 m n.p.m.), wschodnią – Rodopy (Golam Perelik 2191 m n.p.m.). Jeszcze dalej ku wschodowi, aż po południową część bułgarskich wybrzeży Morza Czarnego, ciągną się niewysokie góry Sakar i Strandża. W skałach węglanowych, występujących na 23% powierzchni Bułgarii, powstało ponad 5,5 tys. jaskiń, często z bogatą szatą naciekową; 52 mają głębokość ponad 100 m, najgłębsza w Bałkanach Środkowych, Rajčowa Dupka – 387 m; 62 jaskinie mają ponad 1 km, najdłuższa - Duhlata (17,6 km) w masywie Witoszy. Wybrzeża Morza Czarnego są przeważnie wysokie i dość dobrze rozwinięte. Odcinkom niskim towarzyszą zatoki i niziny (największe: Burgaska i Warneńska); odcinkom wysokim – szereg skalistych przylądków (Nos Šzabla, Nos Kaliakra i inne) oraz, na południu, małe i nieliczne wyspy (największa – Sveti Ivan koło Sozopola).
Klimat. Bułgaria leży w 2 strefach klimatycznych rozdzielonych łańcuchem górskim Bałkanów. Na północ od nich panuje klimat umiarkowany ciepły kontynentalny, suchy. Temperatura maksymalna w styczniu wynosi 0°C, minimalna od -4 do -8°C (wyjątkowo spada poniżej -30°C); w lipcu odpowiednio 23-26°C i 15-18°C. Opady występują głównie w lecie. Nad Dunajem i na północnych przedgórzach roczna suma opadów osiąga 500-600 mm, w Dobrudży – do 500 mm. Na południu panuje klimat podzwrotnikowy kontynentalny, nad Morzem Czarnym wilgotniejszy, w Rile, Pirinie i Bałkanach odmiana górska. W styczniu temperatura maksymalna wynosi 6°C nad Morzem Czarnym, 3-5°C na Nizinie Górnotrackiej, -6°C na Czarnym Wierchu (2290 m n.p.m.) w masywie Witoszy; minimalna odpowiednio: -2°C, -5°C i -11°C. W lipcu temperatura maksymalnie osiąga 28-29°C nad morzem, na Nizinie Górnotrackiej i w kotlinach m.in. Sofijskiej i Kazanłyckiej (podczas wyjątkowych upałów przekracza 40°C), 31-33°C we wschodnich Rodopach i 13°C na Czarnym Wierchu; temperatura minimalna (lipiec) – 18-19°C nad Morzem Czarnym, 15-18°C w głębi kraju. Opady występują głównie jesienią i zimą (w Rodopach również w lecie); roczna suma opadów osiąga 900-1100 mm, na Nizinie Górnotrackiej poniżej 600 mm. Najlepsze miesiące na wypoczynek Bułgarii to okres od maja do września, kiedy dni są upalne i słoneczne. W listopadzie zaczyna robić się chłodno, występują zachmurzenia. Zimą (grudzień-marzec) śnieg pada głównie w zachodnich i południowych masywach górskich (w Borovcu i Pamporovie trwa w tym czasie sezon narciarski).
Wody. Zasoby wodne Bułgarii są skromne i rozmieszczone nierównomiernie. Do zlewiska Morza Czarnego należy północna i wschodnia część kraju (57% powierzchni), a do Morza Egejskiego – część południowa i południowo-zachodnia (43% powierzchni). Najdłuższymi rzekami Bułgarii są: Dunaj (471 km w granicach kraju), jego dopływy: Iskăr, Osăm i Jantra, płynące w całości na terytorium Bułgarii oraz Marica z Ardą i Tundžą, oraz Struma i Mesta, których ujścia znajdują się w Grecji i Turcji. W Bułgarii jest ok. 500 jezior, o łącznej powierzchni prawie 100 km2. Większość stanowią małe zbiorniki polodowcowe w górach oraz starorzecza; ok. 80% powierzchni jeziornej zajmują występujące na wybrzeżu płytkie laguny i limany, największe: Jezioro Burgaskie (27,6 km2) i Jezioro Warneńskie (17,4 km2). Na rzekach znajdują się ponad 2 tysiące sztucznych zbiorników zaporowych (największy na górnym Iskyrze – 30 km2). Wody podziemne są dość ubogie (zwłaszcza w górach). W Bułgarii zarejestrowano przeszło 500 źródeł mineralnych (wiele z nich ma właściwości lecznicze).
Obowiązująca waluta
Waluta | Przelicznik do PLN, USD, EUR |
lew (BGN) |
1
BGN =
2.311 PLN
1 USD = 1.646 BGN 1 EUR = 1.956 BGN źrodło NBP na dzień 30 czerwca 2021 |
Warunki pogodowe
Przed wyjazdem do Bułgarii należy wykonać zalecane szczepienia oraz zaopatrzyć się w środki farmaceutyczne stosowane w leczeniu problemów zdrowotnych mogących wystąpić podczas podróży.
Szczepienia ochronne należy rozpocząć co najmniej na 4-6 tygodni przed planowaną podróżą, aby mieć czas na przyjęcie wszystkich niezbędnych dawek szczepionek w celu uzyskania wymaganego efektu ochronnego. Nawet jeśli do wyjazdu pozostało mniej niż 4 tygodnie, należy skontaktować się z lekarzem w celu uzyskania informacji na temat możliwości wykonania szczepień, jak również wyboru leków do apteczki i innych działań profilaktycznych.
Podróżny udający się po poradę lekarską, chcąc uzyskać optymalne informacje na temat zabezpieczenia medycznego planowanej podróży, powinien znać odpowiedzi na szereg pytań, takich jak:
- trasa podróży,
- planowany termin wyjazdu i powrotu,
- planowane aktywności (wypoczynek stacjonarny, turystyka aktywna),
- uprawianie sportów ekstremalnych,
- standard zakwaterowania (hotele, niskobudżetowe hostele),
- szczepienia ochronne wykonane w przeszłości (kontynuacja dawek uzupełniających i przypominających),
- dane z wywiadu: alergia na leki, białko jaja kurzego (składnik szczepionek), jad owadów błonkoskrzydłych, inne alergie; choroby ostre lub przewlekłe oraz stosowane leki; zaburzenia odporności; nosicielstwo patogenów chorób zakaźnych (HIV, HBV, HCV, inne).
Przed planowanym wyjazdem zaleca się sprawdzenie kalendarza szczepień. W przypadku przyjęcia w przeszłości szczepień podstawowych przeciw określonym chorobom zakaźnym należy poddać się szczepieniom dawkami uzupełniającymi i przypominającymi. Schematy poszczególnych szczepień znajdują się na stronie głównej w zakładce ‘Szczepienia’.
choroby zakaźne | zalecenia do szczepień |
---|---|
krztusiec | ryzyko kontaktu z osobą zakażoną: przenoszenie drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami (wydzielina z jamy nosowo-gardłowej) |
odra, świnka, różyczka | ryzyko kontaktu z osobą zakażoną: przenoszenie drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakaźnymi wydzielinami (wydzielina z jamy nosowo-gardłowej) |
tężec | ryzyko kontaktu z zanieczyszczoną ziemią |
wirusowe zapalenie wątroby typu A | ryzyko spożycia zanieczyszczonej wody i/lub żywności |
wirusowe zapalenie wątroby typu B | ryzyko interwencji chirurgicznych, iniekcji, kontaktu z zakażoną krwią, kontaktów seksualnych |
kleszczowe zapalenie mózgu | ryzyko ukłuć kleszczy zakażonych wirusami lub spożycia niepasteryzowanych produktów mlecznych |
Uwaga: Wyżej wymienione szczepienia stosuje się u zdrowych, dorosłych osób. U podróżujących, chorujących na schorzenia przewlekłe, kobiet w ciąży i dzieci szczepienia dobiera się indywidualnie w zależności od występujących przeciwwskazań zdrowotnych.
Rejony występowania malarii: nie występuje
Oporność na chlorochinę: nie dotyczy
Rekomendowana chemioprofilaktyka: nie dotyczy
Należy zaopatrzyć się w:
- leki przyjmowane codziennie z powodu chorób przewlekłych, chemioprofilaktyki lub antykoncepcji w ilości wystarczającej na cały okres podróży (należy przewozić je w bagażu podręcznym w oryginalnych opakowaniach, na wypadek kontroli służb granicznych),
- w przypadku leków w postaci płynnej (zawiesiny, syropy) lub kosmetyków należy pamiętać o przepisach występujących na lotniskach, dotyczących przewożenia płynów w samolotach (pojemniki o pojemności powyżej 100 ml przewozić w bagażu zasadniczym, pojemniki do 100 ml w bagażu podręcznym, schowane w foliowy worek z zamknięciem strunowym),
- repelent przeciw owadom,
- lek przeciwbiegunkowy,
- lek stosowany w stanach zapalnych dróg oddechowych,
- lek stosowany w stanach zapalnych dróg moczowych,
- lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy,
- lek przeciwalergiczny dla alergików,
- adrenalina w ampułko-strzykawce dla osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych,
- krem przeciwzapalny/ przeciwbakteryjny/ przeciwgrzybiczy,
- żel przeciwświądowy do stosowania na skórę po ukłuciach owadów,
- środki dezynfekcyjne do odkażania skóry,
- materiały opatrunkowe (gaziki, bandaże), nożyczki, pęseta, rękawiczki,
- krople do oczu (nawilżające, przeciwzapalne),
- zapasowa para okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych (osoby z wadą wzroku),
- okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV,
- krem z filtrem przeciwsłonecznym oraz preparat łagodzący oparzenia słoneczne,
- polisa ubezpieczeniowa (ubezpieczenie kosztów leczenia, pomocy assistance, transportu, następstw nieszczęśliwych wypadków).
Ochrona przed ukłuciami owadów
- stosowanie środków odstraszających owady; rekomendowane repelenty powinny zawierać 30-50% DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide) lub 20% ikarydynę,
- noszenie odpowiednich ubrań (długie nogawki spodni i rękawy koszul),
- unikanie przebywania w terenie otwartym od zmierzchu do świtu (największa aktywność owadów), zwłaszcza w okolicy zbiorników wodnych.
Środki ostrożności przed i po pogryzieniu przez zwierzęta
- unikanie kontaktów z lokalnymi zwierzętami, zarówno domowymi (psy, koty), jak i dzikimi – nie dotykamy ani nie karmimy zwierząt!
- w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzę należy jak najszybciej przemyć ranę wodą z mydłem i skierować się niezwłocznie po pomoc do placówki służby zdrowia celem przyjęcia szczepienia poekspozycyjnego przeciw wściekliźnie (u osoby uodpornionej /szczepionej trzema dawkami cyklu podstawowego, dawką uzupełniającą po 12 miesiącach, a następnie dawkami przypominającymi co 5 lat/ obejmuje podanie dwóch dawek: w dniu pogryzienia oraz 3 dni później; u osoby nieuodpornionej /szczepienie niekompletne lub brak szczepienia/ należy podać 5 dawek szczepionki kolejno według schematu: 0 (dzień pogryzienia), 3, 7, 14 i 28 dzień; przed pierwszą dawką szczepionki u osoby nieuodpornionej należy podać immunoglobulinę RIG (HRIG 20 IU/kg mc. lub ERIG 40 IU/kg mc.).
Higiena wody, żywności i żywienia
- mycie rąk wodą z mydłem przed jedzeniem (jeśli woda i mydło nie są dostępne, stosować żele, chusteczki ze środkiem dezynfekcyjnym),
- picie tylko butelkowanej lub przegotowanej wody,
- unikanie picia napojów z lodem niewiadomego pochodzenia,
- unikanie jedzenia żywności pochodzącej od ulicznych sprzedawców,
- unikanie konsumpcji niepasteryzowanych produktów mlecznych.
Ochrona przed następstwami wypadków komunikacyjnych
- unikanie picia alkoholu przed planowanym prowadzeniem pojazdu,
- zapinanie pasów bezpieczeństwa,
- stosowanie fotelików samochodowych dla dzieci,
- zakładanie kasku przed jazdą rowerem/motocyklem,
- unikanie jazdy przepełnionymi autobusami/mikrobusami,
- unikanie jazdy po zmierzchu.
Inne działania profilaktyczne
- ochrona przed dużym nasłonecznieniem (kremy z filtrem przeciwsłonecznym),
- unikanie robienia tatuaży, przekłuwania skóry (piercing), iniekcji niesterylnymi igłami (zagrożenie zakażeniem HIV, HBV, HCV),
- stosowanie prezerwatyw podczas przygodnych kontaktów seksualnych (choroby przenoszone drogą płciową),
- unikanie chodzenia boso po ziemi w miejscach, gdzie istnieje ryzyko defekacji lokalnych zwierząt (zarażenia pasożytnicze, np. skórna larwa wędrująca),
- dbanie o higienę stóp, pach i pachwin, unikanie podrażnień naskórka (grzybice),
- dbanie o higienę jamy ustnej (mycie zębów co najmniej trzy razy dziennie przy użyciu wody butelkowanej lub przegotowanej).
Szacuje się, że 15-70% turystów z krajów rozwiniętych ma problemy zdrowotne podczas lub po powrocie z podróży do krajów o odmiennych warunkach środowiskowych. Zdecydowana większość podróżnych uskarża się na schorzenia o łagodnym nasileniu, tylko 1-5% szuka pomocy w placówkach służby zdrowia. Podróżny z objawami chorobowymi, w trakcie zbierania wywiadu przez lekarza podczas lub po powrocie z podróży powinien być przygotowany na następujące pytania:
- przyjęcie szczepień ochronnych przed wyjazdem,
- stosowanie repelentów podczas podróży,
- występowanie zmian chorobowych oraz przyjmowanie z tego powodu leków,
- trasa podróży, odwiedzane kraje i regiony,
- długość pobytu,
- standard zakwaterowania,
- pobyt w miejscach dużych skupisk ludności,
- uprawianie sportów ekstremalnych podczas podróży (np. wspinaczka wysokogórska, nurkowanie, eksploracja jaskiń),
- konsumowanie żywności z lokalnego rynku (surowe mięso, owoce morza, niepasteryzowane produkty mleczne),
- ukłucia owadów (komary, muchówki, kleszcze), ukąszenia jadowitych stawonogów (pająki, skorpiony), węży, pogryzienia zwierząt,
- kontakty seksualne z ludnością miejscową lub innymi, przygodnie poznanymi podróżnymi,
- zabiegi chirurgiczne, przetaczanie krwi, iniekcje, tatuaże, piercing.
Do najczęstszych problemów zdrowotnych podróżnych należą zaburzenia żołądkowo-jelitowe (zazwyczaj ostre lub przewlekłe biegunki), zmiany skórne, stany zapalne dróg oddechowych oraz stany gorączkowe niewiadomego pochodzenia (więcej informacji w zakładce ‘Niezbędnik podróżnika’ i ‘Choroby’).